Prelude (Fantasia) in a klein

Prelude (Fantasia) in a klein

BWV 922 uitgevoerd door Lars Ulrik Mortensen
in het Huis Bartolotti, Amsterdam

Achter de muziek

Verhaal
Verhaal
Achtergrondvideo's
Achtergrondvideo's
Credits
Credits

Herhaling

Hoe lang denk je dat ik met één idee kan blijven spelen zonder dat het saai wordt?

De Fantasia in a klein lijkt een uitgebreide oefening in polyptoton: het herhalen van een woord in steeds in net een iets andere vorm. Die komt uit de retorica, die heel veel begrippen heeft voor verschillende soorten herhaling in een tekst. Zo zijn er naast polyptoton bijvoorbeeld ook ploche, epizeuxis, diaphora, anadiplosis en anaphora. Er was in Bachs tijd een uitgebreide en gedetailleerde theoretische literatuur over retorica. En deze kennis en kunde over welke stijlmiddelen je allemaal kon gebruiken in een tekst werd, met bijbehorende terminologie, ook toegepast bij het schrijven van muziek. Zeker ook door Bach. Je kunt deze Fantasia zien als een demonstratie van de kunst van het herhalen.

Lars Ulrik Mortensen laat in het interview horen hoe de opeenvolgende secties allemaal uit minimale melodische middelen opgebouwd. Steeds zit de variatie hem eigenlijk alleen in de verschuivende chromatische harmonieën terwijl één motiefje eindeloos wordt herhaald. Bijna uitdagend lijkt Bach te vragen: “hoe lang denk je dat ik met één en hetzelfde simpele idee kan blijven spelen zonder dat het saai wordt?” Langer dan je eigenlijk zou verwachten, en met groot effect. Een traktaat dat in Bachs tijd aan Cicero werd toegeschreven stelt niet onrechte dat herhaling “een diepe indruk op de luisteraar” maakt, “alsof een wapen herhaaldelijk hetzelfde lichaamsdeel treft”.

BWV
922
Titel
Prelude (Fantasia) in a klein
Instrument
klavecimbel
Genre
klavierwerken
Jaartal
ca. 1710-1714
Stad
Weimar
Bijzonderheden
Overgeleverd in de nalatenschap van Johann Ludwig Krebs

Achtergrondvideo's

Klavecinist Lars Ulrik Mortensen

“Van begin tot eind creëert Bach verwachtingen en doet vervolgens iets anders.”

Teksten

Origineel

Vertaling

Credits

  • Publicatiedatum
    3 oktober 2019
  • Opnamedatum
    14 oktober 2017
  • Locatie
    Huis Bartolotti, Amsterdam
  • Klavecinist
    Lars Ulrik Mortensen
  • Klavecimbel
    Geert Karman naar J.H. Gräbner, 1774
  • Regie, camera en licht
    Gijs Besseling
  • Muziekopname
    Guido Tichelman, Bastiaan Kuijt
  • Audiomontage en -mix
    Guido Tichelman
  • Camera, licht
    Danny Noordanus
  • Datahandling, camera- en lichtassistent
    Eline Eestermans
  • Interview
    Onno van Ameijde, Marloes Biermans
  • Productie
    Jessie Verbrugh
  • Met dank aan
    Vereniging Hendrick de Keyser

Help ons All of Bach te voltooien

Een groot deel moet nog opgenomen worden voordat het gehele oeuvre van Bach online staat. Dit redden we niet zonder financiële steun van donateurs. Help ons de muzikale nalatenschap van Bach te voltooien en steun ons met een gift!