Sei Lob und Preis mit Ehren
BWV 231 uitgevoerd door de Nederlandse Bachvereniging
onder leiding van Jos van Veldhoven
Martinikerk, Groningen
Achter de muziek
Een upgrade voor het middendeel
Lange tijd had deze muziek het stempel 'toch niet van Bach'. Onterecht lijkt nu
Dit stuk zat verstopt in de vergaarbak met composities die bekend staan als ‘twijfelachtig’ en ‘verkeerd toegeschreven’. Een verzameling muziek die in bepaalde bronnen de naam Bach draagt, maar waarvan onzeker is of Bach ook echt de componist is. Zo’n componistennaam, zeker in een latere bron, kan bijvoorbeeld ook zijn toegevoegd om muziek aantrekkelijker te maken. Muziek van bekende componisten verkoopt immers beter.
Sei Lob und Preis mit Ehren zat zelfs dubbel verstopt. Het is in de meeste bronnen uit de late achttiende en begin van de negentiende eeuw opgenomen als middendeel van een driedelig stuk met de titel Jauchzet dem Herrn, alle Welt. Dat complete motet werd in veel bronnen aan Bach toegeschreven. Maar omdat het laatste deel is overgenomen uit Telemanns cantate Lobt Gott, ihr Christen allzugleich, en ook het eerste deel waarschijnlijk van Telemann is, kwam het complete motet dus in de categorie ‘waarschijnlijk niet van Bach’.
In 1983 gaf musicoloog Klaus Hoffman het middendeel – Sei Lob und Preis mit Ehren – toch weer een upgrade. Dit deel is namelijk afgeleid van het tweede deel van Bachs cantate Gottlob! nun geht das Jahr zu Ende. Zo kreeg het stuk een eigen BWV-nummer: 231, dat later weer veranderd werd in 28/2a.
Motetten, BWV 225-231, 118 en Anh159
Cantates waren Bachs dagelijks brood, een vast onderdeel van zijn wekelijkse taken als Thomascantor. Voor zijn motetten lag dat anders: in Leipzig klonk behalve de cantate doorgaans geen nieuwe muziek (in plaats daarvan werd er gekozen uit de motettenbundel Florilegium Portense). Dat liet Bach de ruimte om tegen betaling werken te schrijven voor private aangelegenheden, vaak begrafenissen. Helaas zijn we er daarvan wellicht tientallen kwijt. De stukken die wel bewaard bleven, hebben in tegenstelling tot Bachs andere vocale werken, sinds hun compositie repertoire gehouden.
De overgeleverde authentieke motetten – negen werken, het onderzoek blijft gaande – bouwen voort op een genre met een indrukwekkende stamboom. Tegen de achtergrond van de strenge Renaissance-polyfonie leende de generatie van Schütz (1585-1672) elementen bij de weelderige, meerkorige werken van Giovanni Gabrieli en gaf er een Centraal-Duitse, lutherse draai aan. De inhoudelijke focus lag, ook bij Bach, op koralen en bijbelpassages, waarbij wereldlijke madrigalismen (simpel gezegd: tekstuitbeelding) de expressie van dit religieuze genre alleen maar versterkten.
- BWV
- 231 of 28/2a
- Titel
- Sei Lob und Preis mit Ehren
- Genre
- motetten
- Jaartal
- 1725?
- Stad
- Leipzig?
- Tekstdichter
- Johann Gramann
- Bijzonderheden
- Dit motet is afgeleid van het tweede deel van de cantate 'Gottlob! nun geht das Jahr zu Ende', BWV 28
Achtergrondvideo's
Teksten
Origineel
Sei Lob und Preis mit Ehren
Gott Vater, Sohn und Heil'gem Geist!
Der woll in uns vermehren,
was er uns aus Gnaden verheisst,
dass wir ihm fest vertrauen,
gänzlich verlass'n auf ihn,
von Herzen auf ihn bauen,
dass uns'r Herz, Mut und Sinn
ihm tröstlich solln anhangen.
Drauf singen wir zur Stund:
amen, wir werd'ns erlangen,
glaub'n wir aus Herzensgrund.
Vertaling
Wees geloofd en geprezen met eer
God de Vader, de Zoon en de Heilige Geest!
Hij wil in ons vermeerderen,
wat hij ons in zijn genade belooft,
dat wij vast vertrouwen in hem hebben,
ons helemaal op hem verlaten,
en met heel ons hart op hem bouwen.
Opdat ons hart, ons gemoed en onze zin
zijn troostrijke aanhang zoeken;
daarom zingen wij nu:
Amen, wij zullen dat bereiken,
daarin geloven wij met heel ons hart.
Credits
-
- Publicatiedatum
- 14 november 2014
-
- Opnamedatum
- 15 maart 2014
-
- Locatie
- Martinikerk, Groningen
-
- Dirigent
- Jos van Veldhoven
-
- Koor sopraan
- Marjon Strijk, Hilde Van Ruymbeke, Klaartje van Veldhoven, Orlanda Velez Isidro
-
- Koor alt
- Victoria Cassano MCDonald, Barnabás Hegyi, Saskia Kruysse, Elena Pozhidayeva
-
- Koor tenor
- Robert Buckland, Diederik Rooker, Ronald Threels, Endrik Üksvärav
-
- Koor bas
- Pierre-Guy le Gall White, Martijn de Graaf Bierbrauwer, Michiel Meijer, Lionel Meunier
-
- Orgel
- Leo van Doeselaar
-
- Productie concert
- Marco Meijdam, Imke Deters
-
- Productie
- Frank van der Weij
-
- Cameraregie
- Lucas van Woerkum, Joost Honselaar
-
- Director of photography
- Sal Kroonenberg
-
- Camera
- Sal Kroonenberg, Robert Berger, Ruben van den Broeke, Benjamin Sparschuh, Indy Hamid
-
- Montage
- Lucas van Woerkum, Frank van der Weij
-
- Muziekopname
- Leo de Klerk
-
- Licht
- Alban Riphagen
-
- Licht-assistent
- Sam Dupon
-
- Productie-assistentie
- Zoë de Wilde
-
- Partituurcoaching
- Jan Van den Bossche
-
- Make up
- Marloes Bovenlander, Jamila el Bouch, Marloes de Jong
-
- Assistent muziekregisseur
- Menno van Delft
-
- Geluids-assistenten
- Jaap Firet, Gilius Kreiken, Jaap van Stenis
-
- Muziekmontage en mixage
- Leo de Klerk, Frank van der Weij
-
- Muziekmontage en -mixage-assistent
- Martijn Snoeren
-
- Kleurcorrectie
- Jef Grosfeld
-
- Interview
- Onno van Ameijde
-
- Met dank aan
- Jan Haak