Ich steh mit einem Fuss im Grabe

Ich steh mit einem Fuss im Grabe

BWV 156 uitgevoerd door de Nederlandse Bachvereniging
onder leiding van Lars Ulrik Mortensen
Geertekerk, Utrecht

  • Menu
  • 1. Sinfonia
  • 2. Ich steh mit einem Fuss (Arie)
  • 3. Mein Angst und Not (Rezitativ)
  • 4. Herr, was du willt (Arie)
  • 5. Und willst du (Rezitativ)
  • 6. Herr, wie du willt (Choral)

Achter de muziek

Verhaal
Verhaal
Achtergrondvideo's
Achtergrondvideo's
Teksten
Teksten
Credits
Credits

Genezen of sterven?

Hier hinkt een zieke - met één voet in het graf - op twee gedachten: sterven en zich verzoenen met zijn lot, of toch nog hopen op genezing

Van de ruim tweehonderd cantates die van Bach zijn overgeleverd, gaan er dertig over de dood, terwijl een heleboel andere er indirect aan refereren. Bach kende de dood net als zijn tijdgenoten van nabij: van zijn eenentwintig kinderen stierven er tien op jonge leeftijd.
De zesdelige cantate ‘Ich steh mit einem Fuss im Grabe’ opent met een door een melancholieke hobosolo gedomineerde Sinfonia, die Bach later in zijn klavecimbelconcert BWV 1056 hergebruikte.
De eerste aria heeft een bijzondere constructie: terwijl de tenor zich al met zijn einde lijkt te hebben verzoend, doorklieft de sopraan zijn droeve noten met Johann Hermann Scheins hymne ‘Machs mit mir, Gott, nach deiner Güt’.

De tekst, samengesteld door Picander, refereert aan de evangelielezing van de bijbehorende zondag, waarin Jezus een melaatse geneest. Hij hinkt daarom op twee gedachten: enerzijds wordt God gesmeekt het lijden te beëindigen door de zondaar op te nemen, anderzijds is ook het vooruitzicht op genezing aanlokkelijk. De middelste aria vormt het scharnierpunt tussen die twee uitersten, doordat de solerende alt wordt afgewisseld met een vrolijk instrumentaal concertino bestaande uit hobo, viool en continuo. Het slotkoraal, een originele melodie van Bach, concludeert: ‘Dein Will, der ist der beste’.

BWV
156
Titel
Ich steh mit einem Fuss im Grabe
Instrument
hobo
Genre
cantates
Jaartal
1729?
Stad
Leipzig
Tekstdichter
Picander (Christian Friedrich Henrici)
Bestemming
derde zondag na Driekoningen
Eerste uitvoering
23 januari 1729
Bijzonderheden
De openingssinfonia is waarschijnlijk een deel uit een verloren gegaan hoboconcert. Later gebruikte Bach deze muziek als tweede deel in het klavecimbelconcert BWV 1056

Achtergrondvideo's

Dirigent Lars Ulrik Mortensen

“Een lijn die omhoog gaat en weer naar beneden...Een heel goed voorbeeld van hoe Bach de betekenis van een tekst illustreert.”

Teksten

Origineel

1. Sinfonia

2. Arie (Tenor), Choral (Sopran)
Ich steh mit einem Fuss im Grabe,
Machs mit mir, Gott, nach deiner Güt,
bald fällt der kranke Leib hinein,
hilf mir in meinen Leiden,
komm, lieber Gott, wenn dir’s gefällt,
was ich dich bitt, versag mir nicht.
ich habe schon mein Haus bestellt,
wenn sich mein Seel soll scheiden,
so nimm sie, Herr, in deine Händ.
Nur lass mein Ende selig sein!
Ist alles gut, wenn gut das End.

3. Rezitativ (Bass)
Mein Angst und Not,
mein Leben und mein Tod
steht, liebster Gott, in deinen Händen;
so wirst du auch auf mich
dein gnädig Auge wenden.
Willst du mich meiner Sünden wegen
ins Krankenbette legen,
mein Gott, so bitt ich dich,
lass deine Güte grösser sein
als die Gerechtigkeit;
doch hast du mich dazu versehn,
dass mich mein Leiden soll verzehren,
ich bin bereit,
dein Wille soll an mir geschehn,
verschone nicht und fahre fort,
lass meine Not nicht lange währen;
je länger hier,
je später dort.

4. Arie (Alt)
Herr, was du willt, soll mir gefallen,
weil doch dein Rat am besten gilt.
In der Freude,
in dem Leide,
im Sterben, in Bitten und Flehn
lass mir allemal geschehn,
Herr, wie du willt.

5. Rezitativ (Bass)
Und willst du, dass ich nicht soll kranken,
so werd ich dir von Herzen danken;
doch aber gib mir auch dabei,
dass auch in meinem frischen Leibe
die Seele sonder Krankheit sei
und allezeit gesund verbleibe.
Nimm sie durch Geist und Wort in acht,
denn dieses ist mein Heil,
und wenn mir Leib
und Seel verschmacht,
so bist du, Gott, mein Trost
und meines Herzens Teil!

6. Choral
Herr, wie du willt, so schicks mit mir
im Leben und im Sterben;
allein zu dir steht mein Begier,
Herr, lass mich nicht verderben!
Erhalt mich nur in deiner Huld,
sonst wie du willt, gib mir Geduld,
dein Will, der ist der beste.

Vertaling

1. Sinfonia

2. Aria, koraal
Ik sta met een voet in het graf,
Doe met mij wat u goeddunkt, mijn God,
binnenkort valt het zieke lichaam erin,
help mij in mijn leven,
kom, goede God, als dat uw wil is,
ontzeg mij niet, waarom ik u verzoek.
ik heb mijn testament reeds opgemaakt,
Als mijn ziel van hier moet scheiden,
neem hem dan in uw handen, o Heer.
geef mij een zalig einde!
Alles is goed, als het einde goed is.

3. Recitatief
Mijn angst en nood,
mijn leven en mijn dood
zijn in uw handen, mijn goede God;
dus u zult ook op mij
uw genadige oog laten vallen.
Als u mij om mijn zonden
op het ziekbed wilt leggen,
mijn God, dan smeek ik u,
om uw goedheid groter te laten zijn
dan de rechtvaardigheid.
Maar als u heeft voorzien
dat mijn lijden mij zal verteren,
dan ben ik daartoe bereid,
uw wil geschiede aan mij,
ontzie mij niet en ga door,
maar laat mijn nood niet langer duren;
hoe langer ik hier ben,
des te later ben ik daar.

4. Aria
Heer, ik onderwerp me aan uw wil,
Want uw raad is toch de beste raad.
In vreugde,
in lijden,
in het sterven, in smeken en bidden,
laat met mij geschieden,
wat u goeddunkt, o Heer.

5. Recitatief
Als het uw wil is dat ik gezond blijf,
dan wil ik u van harte danken;
maar laat het mij ook gegeven zijn,
dat ook in mijn gezonde lijf
de ziel niet ziek is
en steeds gezond blijft.
Bewaak hem door de geest en het woord,
want dit is mijn heil,
al bezwijkt mijn hart
en vergaat mijn lichaam,
God, u bent de rots van mijn bestaan,
al wat ik heb, nu en altijd!

6. Koraal
Heer, doe met mij wat u goeddunkt,
in het leven en in de dood;
alleen naar u verlang ik,
Heer, laat mij niet tenondergaan!
Laat mij in uw gunst blijven,
schenk mij geduld als dat uw wil is,
want u wilt is goed.

Credits

  • Publicatiedatum
    26 september 2014
  • Opnamedatum
    1 februari 2014
  • Locatie
    Geertekerk, Utrecht
  • Klavecimbel en leiding
    Lars Ulrik Mortensen
  • Sopraan
    Lauren Armishaw
  • Alt
    Maarten Engeltjes
  • Tenor
    Markus Schäfer
  • Bas
    Thomas Bauer
  • Hobo
    Martin Stadler
  • Viool 1
    Shunske Sato, Sayuri Yamagata, Anneke van Haaften
  • Viool 2
    Pieter Affourtit, Paulien Kostense, Annelies van der Vegt
  • Altviool
    Staas Swierstra, Femke Huizinga
  • Cello
    Lucia Swarts, Richte van der Meer
  • Contrabas
    Robert Franenberg
  • Kistorgel
    Siebe Henstra
  • Productie concert
    Marco Meijdam, Imke Deters
  • Productie
    Frank van der Weij
  • Cameraregie
    Lucas van Woerkum
  • Director of photography
    Sal Kroonenberg
  • Camera
    Sal Kroonenberg, Jorrit Garretsen, Robert Berger, Benjamin Sparschuh
  • Montage
    Lucas van Woerkum, Frank van der Weij
  • Muziekopname
    Leo de Klerk
  • Licht
    Roel Ypma
  • Assistent belichter
    Chris Uitenwijk
  • Productie-assistentie
    Zoë de Wilde
  • Partituurcoaching
    Jan Van den Bossche
  • Make up
    Marloes Bovenlander, Jamila el Bouch
  • Stagiars camera
    Izak de Dreu, Indy Hamid
  • Assistent muziekregisseur
    Mieneke van der Velden
  • Geluids-assistenten
    Jaap van Stenis, Gilius Kreiken, Jaap van Firet
  • Data handler
    Joep Bannenberg
  • Muziekmontage en –mixage
    Leo de Klerk, Frank van der Weij
  • Muziekmontage assistent
    Martijn Snoeren
  • Kleurcorrectie
    Jef Grosfeld
  • Met dank aan
    Rob van Stek

Help ons All of Bach te voltooien

Een groot deel moet nog opgenomen worden voordat het gehele oeuvre van Bach online staat. Dit redden we niet zonder financiële steun van donateurs. Help ons de muzikale nalatenschap van Bach te voltooien en steun ons met een gift!