Ich steh mit einem Fuss im Grabe
BWV 156 uitgevoerd door de Nederlandse Bachvereniging
onder leiding van Lars Ulrik Mortensen
Geertekerk, Utrecht
Achter de muziek
Verhaal
Verhaal
Achtergrondvideo's
Achtergrondvideo's
Teksten
Teksten
Credits
Credits
Genezen of sterven?
Hier hinkt een zieke - met één voet in het graf - op twee gedachten: sterven en zich verzoenen met zijn lot, of toch nog hopen op genezing
Van de ruim tweehonderd cantates die van Bach zijn overgeleverd, gaan er dertig over de dood, terwijl een heleboel andere er indirect aan refereren. Bach kende de dood net als zijn tijdgenoten van nabij: van zijn eenentwintig kinderen stierven er tien op jonge leeftijd.
De zesdelige cantate ‘Ich steh mit einem Fuss im Grabe’ opent met een door een melancholieke hobosolo gedomineerde Sinfonia, die Bach later in zijn klavecimbelconcert BWV 1056 hergebruikte.
De eerste aria heeft een bijzondere constructie: terwijl de tenor zich al met zijn einde lijkt te hebben verzoend, doorklieft de sopraan zijn droeve noten met Johann Hermann Scheins hymne ‘Machs mit mir, Gott, nach deiner Güt’.
De tekst, samengesteld door Picander, refereert aan de evangelielezing van de bijbehorende zondag, waarin Jezus een melaatse geneest. Hij hinkt daarom op twee gedachten: enerzijds wordt God gesmeekt het lijden te beëindigen door de zondaar op te nemen, anderzijds is ook het vooruitzicht op genezing aanlokkelijk. De middelste aria vormt het scharnierpunt tussen die twee uitersten, doordat de solerende alt wordt afgewisseld met een vrolijk instrumentaal concertino bestaande uit hobo, viool en continuo. Het slotkoraal, een originele melodie van Bach, concludeert: ‘Dein Will, der ist der beste’.
- BWV
- 156
- Titel
- Ich steh mit einem Fuss im Grabe
- Instrument
- hobo
- Genre
- cantates
- Jaartal
- 1729?
- Stad
- Leipzig
- Tekstdichter
- Picander (Christian Friedrich Henrici)
- Bestemming
- derde zondag na Driekoningen
- Eerste uitvoering
- 23 januari 1729
- Bijzonderheden
- De openingssinfonia is waarschijnlijk een deel uit een verloren gegaan hoboconcert. Later gebruikte Bach deze muziek als tweede deel in het klavecimbelconcert BWV 1056
Achtergrondvideo's
Teksten
Origineel
1. Sinfonia
2. Arie (Tenor), Choral (Sopran)
Ich steh mit einem Fuss im Grabe,
Machs mit mir, Gott, nach deiner Güt,
bald fällt der kranke Leib hinein,
hilf mir in meinen Leiden,
komm, lieber Gott, wenn dir’s gefällt,
was ich dich bitt, versag mir nicht.
ich habe schon mein Haus bestellt,
wenn sich mein Seel soll scheiden,
so nimm sie, Herr, in deine Händ.
Nur lass mein Ende selig sein!
Ist alles gut, wenn gut das End.
3. Rezitativ (Bass)
Mein Angst und Not,
mein Leben und mein Tod
steht, liebster Gott, in deinen Händen;
so wirst du auch auf mich
dein gnädig Auge wenden.
Willst du mich meiner Sünden wegen
ins Krankenbette legen,
mein Gott, so bitt ich dich,
lass deine Güte grösser sein
als die Gerechtigkeit;
doch hast du mich dazu versehn,
dass mich mein Leiden soll verzehren,
ich bin bereit,
dein Wille soll an mir geschehn,
verschone nicht und fahre fort,
lass meine Not nicht lange währen;
je länger hier, je später dort.
4. Arie (Alt)
Herr, was du willt, soll mir gefallen,
weil doch dein Rat am besten gilt.
In der Freude, in dem Leide,
im Sterben, in Bitten und Flehn
lass mir allemal geschehn,
Herr, wie du willt.
5. Rezitativ (Bass)
Und willst du, dass ich nicht soll kranken,
so werd ich dir von Herzen danken;
doch aber gib mir auch dabei,
dass auch in meinem frischen Leibe
die Seele sonder Krankheit sei
und allezeit gesund verbleibe.
Nimm sie durch Geist und Wort in acht,
denn dieses ist mein Heil,
und wenn mir Leib und Seel verschmacht,
so bist du, Gott, mein Trost
und meines Herzens Teil!
6. Choral
Herr, wie du willt, so schicks mit mir
im Leben und im Sterben;
allein zu dir steht mein Begier,
Herr, lass mich nicht verderben!
Erhalt mich nur in deiner Huld,
sonst wie du willt, gib mir Geduld,
dein Will, der ist der beste.
Vertaling
1. Sinfonia
2. Aria (tenor), koraal (sopraan)
Ik sta met één voet in het graf,
Doe met mij, God, wat u goeddunkt,
weldra valt het zieke lichaam erin.
help mij in mijn lijden,
Kom, lieve God, wanneer het u behaagt,
wat ik u smeek, laat mij niet in de steek.
ik heb mijn huis al in orde gemaakt,
Als mijn ziel heengaat,
neem die dan, Heer, in uw handen.
laat toch mijn einde zalig zijn!|
Alles is goed als het einde goed is.
3. Recitatief (bas)
Mijn angst en nood,
mijn leven en mijn dood
zijn, liefste God, in uw handen;
dan zult u ook op mij
uw genadige blik richten.
Als u mij om mijn zonden
in het ziekbed wilt leggen,
mijn God, dan smeek ik u,
laat uw goedheid groter zijn
dan de gerechtigheid!
Maar als u het zo hebt bestemd
dat mijn lijden mij moet verteren,
dan ben ik bereid,
uw wil geschiede aan mij,
spaar mij niet en ga door,
laat mijn nood niet lang duren,
hoe langer hier, hoe later daarginds!
4. Aria (alt)
Heer, wat u wilt moet mij bevallen,
want uw raad is het beste.
In vreugde en in lijden,
in sterven, in bidden en smeken,
laat daarin altijd met mij gebeuren,
Heer, zoals u het wilt.
5. Recitatief (bas)
En wilt u dat ik niet ziek hoef te zijn,
dan zal ik u van harte danken.
Maar geef mij ook daarbij
dat ook in mijn frisse lichaam
de ziel zonder ziekte is
en altijd gezond blijft.
Zorg voor haar door geest en woord,
want dat is mijn heil,
en ook al versmachten lichaam en ziel,
u bent, God, mijn troost
en de inhoud van mijn hart.
6. Koraal
Heer, als u wilt, maak het dan met mij in orde
in leven en in sterven,
alleen naar u gaat mijn verlangen uit,
Heer, laat mij niet te gronde gaan!
Bewaar mij toch in uw genade,
en anders, zoals u wilt, geef mij geduld;
uw wil is de beste.
vertaling © Ria van Hengel
Credits
-
- Publicatiedatum
- 26 september 2014
-
- Opnamedatum
- 1 februari 2014
-
- Locatie
- Geertekerk, Utrecht
-
- Klavecimbel en leiding
- Lars Ulrik Mortensen
-
- Sopraan
- Lauren Armishaw
-
- Alt
- Maarten Engeltjes
-
- Tenor
- Markus Schäfer
-
- Bas
- Thomas Bauer
-
- Hobo
- Martin Stadler
-
- Viool 1
- Shunske Sato, Sayuri Yamagata, Anneke van Haaften
-
- Viool 2
- Pieter Affourtit, Paulien Kostense, Annelies van der Vegt
-
- Altviool
- Staas Swierstra, Femke Huizinga
-
- Cello
- Lucia Swarts, Richte van der Meer
-
- Contrabas
- Robert Franenberg
-
- Kistorgel
- Siebe Henstra
-
- Productie concert
- Marco Meijdam, Imke Deters
-
- Productie
- Frank van der Weij
-
- Cameraregie
- Lucas van Woerkum
-
- Director of photography
- Sal Kroonenberg
-
- Camera
- Sal Kroonenberg, Jorrit Garretsen, Robert Berger, Benjamin Sparschuh
-
- Montage
- Lucas van Woerkum, Frank van der Weij
-
- Muziekopname
- Leo de Klerk
-
- Licht
- Roel Ypma
-
- Assistent belichter
- Chris Uitenwijk
-
- Productie-assistentie
- Zoë de Wilde
-
- Partituurcoaching
- Jan Van den Bossche
-
- Make up
- Marloes Bovenlander, Jamila el Bouch
-
- Stagiars camera
- Izak de Dreu, Indy Hamid
-
- Assistent muziekregisseur
- Mieneke van der Velden
-
- Geluids-assistenten
- Jaap van Stenis, Gilius Kreiken, Jaap van Firet
-
- Data handler
- Joep Bannenberg
-
- Muziekmontage en mixage
- Leo de Klerk, Frank van der Weij
-
- Muziekmontage assistent
- Martijn Snoeren
-
- Kleurcorrectie
- Jef Grosfeld
-
- Met dank aan
- Rob van Stek
Ontdek
Help ons All of Bach te voltooien
Een groot deel moet nog opgenomen worden voordat het gehele oeuvre van Bach online staat. Dit redden we niet zonder financiële steun van donateurs. Help ons de muzikale nalatenschap van Bach te voltooien en steun ons met een gift!