An Wasserflüssen Babylon
BWV 267 uitgevoerd door de Nederlandse Bachvereniging
Sint-Gertrudiskerk, Bergen op Zoom
Achter de muziek
Verhaal
Verhaal
Teksten
Teksten
Credits
Credits
Puur vocaal
Bachs bewerking van het bekende klaaglied uit Psalm 137
Weinig Bijbelteksten spreken zo direct tot de muzikale verbeelding als Psalm 137: aan de rivieren van Babylon zaten wij treurend. Zelfs Boney M. had er een hit mee. Niet alleen is het een klaaglied – iets dat vaak tot goede muziek inspireert – maar het is ook een tekst met expliciete verwijzingen naar muziek: de harpen en orgels worden aan de wilgen gehangen. Bach gebruikt in deze BWV 267 een Duitstalige bewerking van de psalmtekst uit de zestiende eeuw. In zijn harmonisatie brengt Bach het klagende karakter op een paar plekken subtiel tot uiting, bijvoorbeeld in de harmonieën op de woorden ‘da mussten wir viel Schmach und Schand’.
Maar meer nog dan door Bachs harmonieën geeft de vorm van het koraal een extra lading. Deze vierstemmig versie komt uit een veel grotere verzameling van koraalharmonisaties die na Bachs dood werden gepubliceerd. Dat zijn bijna allemaal vierstemmige versies zonder zelfstandige instrumenten. In dit geval is dat gezien de tekst heel toepasselijk. Bovendien voeren we het koraal hier puur vocaal uit zonder basso continuo: het orgel komt alleen onbespeeld op achtergrond in beeld.
De tekst raakt ook een ander onderwerp. Het gebruik (en misbruik) van instrumenten tijdens de eredienst was een discussiepunt dat steeds weer oplaaide in Bachs tijd. In 1749 greep de Duitse predikant en hymnoloog Gabriel Wimmer in zijn grote koraaltoelichting in vier kloeke boeken precies dit lied aan om zijn ongenoegen kenbaar te maken: “God geve dat het misbruik van onze hedendaagse kerkmuziek, onze orgels, harpen, violen en blazers, die in plaats van correct gebruik op veel plaatsen buitensporig zijn, op een dag door het goddelijke gerecht veranderd zullen worden in jammeren, huilen en zuchten”. Deze uitvoering van BWV 267 sluit ieder risico uit.
- BWV
- 267
- Titel
- An Wasserflüssen Babylon
- Genre
- koralen
- Tekstdichter
- Wolfgang Dachstein (1525)
- Bijzonderheden
- Gebaseerd op psalm 137
Achtergrondvideo's
Teksten
Origineel
An Wasserflüssen Babylon,
da saßen wir mit Schmerzen,
als wir gedachten an Zion,
da weinten wir von Herzen.
Wir hingen auf mit schwerem Mut
die Harfen und die Orgeln gut
an ihre Bäum der Weiden,
die drinnen sind in ihrem Land
da mussten wir viel Schmach und Schand
täglich von ihnen leiden.
Vertaling
Aan de rivieren van Babylon
zaten wij vol verdriet,
toen wij dachten aan Sion,
weenden wij hartgrondig.
Wij hingen moedeloos
de harpen en de orgels
aan de wilgen op de oevers.
Van de bewoners van dit land
hebben wij veel smaad en schande
dagelijks te verduren gehad.
vertaling © Ria van Hengel
Credits
-
- Publicatiedatum
- 19 juni 2025
-
- Opnamedatum
- 6 mei 2024
-
- Locatie
- Sint-Gertrudiskerk, Bergen op Zoom
-
- Sopraan
- Marta Paklar
-
- Alt
- Sofia Gvirts
-
- Tenor
- João Moreira
-
- Bas
- Matthew Baker
-
- Regie
- Onno van Ameijde
-
- Muziekopname
- Guido Tichelman, Pim van der Lee
-
- Audiomontage en -mix
- Guido Tichelman
-
- Camera
- Jesper Blok, Jorne Tielemans
-
- Focus pull
- Glenn van Neerden
-
- Licht
- Jorne Tielemans, Patrick Galvin
-
- Projectmanager NEP
- Ron Vermeulen
-
- Assistent audioregie
- Marloes Biermans
-
- Productie
- Lisanne Marlou de Kok, Stephan Esmeijer
Ontdek
Help ons All of Bach te voltooien
Een groot deel moet nog opgenomen worden voordat het gehele oeuvre van Bach online staat. Dit redden we niet zonder financiële steun van donateurs. Help ons de muzikale nalatenschap van Bach te voltooien en steun ons met een gift!