Selig ist der Mann
BWV 57 uitgevoerd door de Nederlandse Bachvereniging
onder leiding van Fabio Bonizzoni
Waalse Kerk, Amsterdam
Achter de muziek
Verhaal
Verhaal
Achtergrondvideo's
Achtergrondvideo's
Teksten
Teksten
Credits
Credits
Geen kribbe maar een marteling
Op Tweede Kerstdag drukt het feest van de Heilige Stefanus de feestvreugde
Zelden zette Bach het woord ‘cantate’ boven zijn stukken. De meeste cantates gaf hij eigenlijk sowieso geen titel. Deze wel, namelijk ‘Concerto in dialogo’. En dat is eigenlijk een veel betere omschrijving dan onze term cantate. De term concert kennen we tegenwoordig vooral als naam voor een driedelig instrumentaal stuk met solist. In Bachs tijd werd deze term nog veel algemener gebruikt. Alle muziek waarin groepen tegenover elkaar stonden, kon concerto heten. En hier ging het dus om een concert in dialoog.
Er zijn twee ‘sprekers’: Anima – de menselijke ziel – en Jezus. Zoals zo vaak ziet ook hier de ziel verlangend uit naar de dood en de eenwording met de schepper. De ziel wordt dan ook danig beproefd. Het lijkt allemaal wat zwaar voor Tweede Kerstdag, maar op 26 december werd in Leipzig het feest van martelaar Stefanus gevierd. In het eerste recitatief wisselen de emoties elkaar in razend tempo af; opluchting, vrees en hoop passeren de revue boven avontuurlijke modulaties. Jezus biedt een standvastig en een stabiel baken en toont zijn betrokkenheid in een krachtige aria. Het vrolijke duet wordt als afsluiting gevolgd door een intiem koraal.
- BWV
- 57
- Titel
- Selig ist der Mann, Concerto in dialogo
- Instrument
- Bas, Sopraan
- Genre
- cantates
- Jaartal
- 1725
- Stad
- Leipzig
- Tekstdichter
- Georg Christian Lehms
- Bestemming
- feest van de heilige Stefanus (26 december)
- Eerste uitvoering
- 26 december 1725
Achtergrondvideo's
Teksten
Origineel
1. Arie
Jesus
Selig ist der Mann,
der die Anfechtung erduldet,
denn, nachdem er bewähret ist,
wird er die Krone des Lebens empfangen.
2. Rezitativ
Seele
Ach! dieser süsse Trost
erquickt auch mir mein Herz,
das sonst in Ach und Schmerz
sein ewig Leiden findet,
und sich als wie ein Wurm
in seinem Blute windet.
Ich muss als wie ein Schaf
bei tausend rauhen Wölfen leben;
ich bin ein recht verlass'nes Lamm,
und muss mich ihrer Wut
und Grausamkeit ergeben.
Was Abeln dort betraf,
erpresset mir auch diese Tränenflut.
Ach! Jesu, wüsst' ich hier
nicht Trost von dir,
so müsste Mut und Herze brechen
und voller Trauer sprechen:
3. Arie
Seele
Ich wünschte mir den Tod, den Tod
wenn du, mein Jesu, mich nicht liebtest.
Ja, wenn du mich annoch betrübtest,
so hätt' ich mehr als Höllennot.
4. Rezitativ
Jesus
Ich reiche dir die Hand,
und auch damit das Herze.
Seele
Ach! süsses, liebes Pfand,
du kannst die Feinde stürzen,
und ihren Grimm verkürzen.
5. Arie
Jesus
Ja, ja, ich kann die Feinde schlagen,
die dich nur stets bei mir verklagen,
drum fasse dich, bedrängter Geist.
Bedrängter Geist, hör' auf zu weinen,
die Sonne wird noch helle scheinen,
die dir jetzt Kummerwolken weist.
6. Rezitativ
Jesus
In meinem Schoss liegt Ruh' und Leben,
dies will ich dir einst ewig geben.
Seele
Ach! Jesu, wär' ich schon bei dir,
ach! striche mir
der Wind schon über Gruft und Grab,
so könnt ich alle Not besiegen.
Wohl denen, die im Sarge liegen,
und auf den Schall der Engel hoffen.
Ach! Jesu, mache mir doch nur,
wie Steffano, den Himmel offen.
Mein Herz ist schon bereit
zu dir hinauf zu steigen.
Komm, komm, vergnügte Zeit!
Du magst mir Gruft und Grab,
und meinem Jesum zeigen.
7. Arie
Seele
Ich ende behende
mein irdische Leben,
mit Freuden zu verscheiden
verlang' ich jetzt eben.
Mein Heiland,
ich sterbe mit höchster Begier,
hier hast du die Seele,
was schenkest du mir?
8. Choral
Richte dich, Liebste,
nach meinem Gefallen und gläube
dass ich dein Seelenfreund
immer und ewig verbleibe,
der dich ergötzt
und in den Himmel versetzt
aus dem gemarterten Leibe.
Vertaling
1. Aria
Jezus
Gelukkig is de mens,
die in de beproeving staande blijft.
Want wie de proef doorstaat,
ontvangt als lauwerkrans het leven.
2. Recitatief
Ziel
Ach! Deze zoete troost
geeft ook mijn hart vreugde,
dat anders in weeklagen en smart
eeuwig lijdt,
als was het een wurm die zich
door het bloed beweegt.
Alsof ik een schaap ben
dat bij duizend wrede wolven moet leven;
ik ben een eenzaam lam,
en ben overgeleverd aan hun woede
en hun wreedheden.
Wat Abel onderging,
doet ook mij in tranen schieten.
Ach! Jezus, als ik hierin
geen troost bij u zou vinden,
dan zou dit mijn moed en hart doen breken
en zou ik vol droefenis zeggen:
3. Aria
Ziel
Ik wens alleen de dood, de dood
als u, mijn Jezus, mij niet zou liefhebben.
Ja, als u mij in droefenis zou laten,
dan moest ik meer ondergaan dan hellepijn.
4. Recitatief
Jezus
Ik reik je de hand,
en daarmee ook het hart.
Ziel
Ach! Zoete, goede belofte,
u kan de vijanden ten val brengen,
en hun woede bekorten.
5. Aria
Jezus
Ja, ja, ik kan de vijanden verslaan,
die jou steeds vervolgen,
houd moed, benarde geest.
Benarde geest, stop met treuren,
de zon zal weer gaan schijnen,
ook door de wolken van bekommeringen.
6. Recitatief
Jezus
In mijn schoot liggen de rust en het leven,
die ik jou ooit voor eeuwig zal geven.
Ziel
Ach! Jezus, was ik maar vast bij u.
Ach! Zou toch
de wind al over mijn graf strijken,
dan zou ik alle nood te boven komen.
Hoe goed hebben zij het die in de grafkist,
wachten op het signaal van de engelen.
Ach! Jezus, open toch voor mij,
net als voor Stefanus, de hemel.
Mijn hart is al bereid
om naar u op te stijgen.
Kom, kom, heugelijke tijd!
Toon mij het graf,
en toon mij Jezus.
7. Aria
Ziel
Graag eindig ik
mijn aardse leven,
om met vreugde heen te gaan
daarnaar verlang ik.
Mijn Heiland,
ik sterf met groot verlangen,
hier heeft u de ziel,
wat geeft u mij ervoor terug?
8. Koraal
Richt je, goede ziel,
naar wat mij zint en geloof erin
dat ik jouw ziel
voor eeuwig te vriend blijf.
Ik, die je vreugde geeft
en toelaat tot de hemel
vanuit het gekwelde lichaam.
Credits
-
- Publicatiedatum
- 10 juli 2015
-
- Opnamedatum
- 17 januari 2015
-
- Locatie
- Waalse Kerk, Amsterdam
-
- Dirigent en orgel
- Fabio Bonizzoni
-
- Bas
- Matthias Winckhler (Jezus)
-
- Sopraan
- Maria Keohane (Ziel)
-
- Alt
- Barnabás Hegyi
-
- Tenor
- Robert Buckland
-
- Viool 1
- Shunske Sato, Pieter Affourtit, Anneke van Haaften
-
- Viool 2
- Sayuri Yamagata, Paulien Kostense, Annelies van der Vegt
-
- Altviool
- Staas Swierstra, Jan Willem Vis
-
- Cello
- Lucia Swarts, Richte van der Meer
-
- Contrabas
- Robert Franenberg
-
- Hobo
- Martin Stadler, Peter Frankenberg, Yongcheon Shin
-
- Fagot
- Benny Aghassi
-
- Groot orgel
- Leo van Doeselaar
-
- Productie concert
- Erik van Lith, Marco Meijdam
-
- Productie
- Frank van der Weij
-
- Cameraregie
- Joost Honselaar
-
- Director of photography
- Simon Aarden
-
- Camera
- Simon Aarden, Ruben van den Broeke, Jorrit Garretsen, Benjamin Sparschuh, Indy Hamid
-
- Montage
- Joost Honselaar
-
- Muziekopname
- Leo de Klerk
-
- Licht
- Zen Bloot
-
- Productie-assistentie
- Zoë de Wilde
-
- Partituurcoaching
- Niek Wijns
-
- Make up
- Marloes Bovenlander, Jamila el Bouch
-
- Camera-assistent
- Izak de Dreu
-
- Licht-assistent
- Jur Oster
-
- Geluids-assistenten
- Jaap Firet, Jaap van Stenis, Bobby Verbakel
-
- Muziekmontage en mixage
- Leo de Klerk, Frank van der Weij
-
- Muziekmontage en mixage assistent
- Nina Kraszewska
-
- Kleurcorrectie
- Jef Grosfeld
-
- Interview
- Gijs Besseling, Kasper Koudenburg
-
- Met dank aan
- Nienke Meuleman
Ontdek
Help ons All of Bach te voltooien
Een groot deel moet nog opgenomen worden voordat het gehele oeuvre van Bach online staat. Dit redden we niet zonder financiële steun van donateurs. Help ons de muzikale nalatenschap van Bach te voltooien en steun ons met een gift!