Kommst du nun, Jesu, vom Himmel herunter
BWV 650 uitgevoerd door Bart Jacobs
Sint-Bavokerk, Haarlem
Achter de muziek
Verhaal
Verhaal
Achtergrondvideo's
Achtergrondvideo's
Credits
Credits
Goed nieuws, slecht nieuws
Een jubelende lofzang krijgt in bewerking een duistere tint
Binnen het verhaal van de zes Schübler-Choräle staat dit afsluitende koraal voor de Advent. Om die structuur te realiseren moest Bach (of de anonieme bewerker) wel een tekstueel trucje uithalen. De cantate waaruit hij deze aria leende, en dan vooral het gebruikte koraal Lobe den Herren, hebben immers niets met Jezus’ geboorte te maken: BWV 137 gebruikt een meer algemene jubeltekst en klonk bovendien ergens midden in het kerkjaar. Het kerstige accent wordt aangebracht door op de muziek een alternatieve koraaltekst te plakken, al moeten we die er in deze puur instrumentale zetting uiteraard zelf bij denken.
De bewerking volgt de originele altaria vrijwel letterlijk, met de hoogscherende vioolsolo in de rechterhand. Overgezet op het orgel verliest de solo iets van zijn bravoure, wat mooi past bij het ‘nieuwe’ koraal. Dat spreekt niet zoals in de cantate van troost en bescherming, maar smeekt dringend om verlossing door Christus’ komst. Over de andere stemmen is twijfel: ofwel gaat het koraal naar de linkerhand en het continuo naar het pedaal, ofwel andersom met het koraal op de voeten. Kiest de speler voor het laatste, zoals organist Bart Jacobs hier doet, dan gaat het om de enige geornamenteerde cantus firmus binnen Bachs gekende muziek.
Schübler-Choräle, BWV 645-650
Ze hebben een nummer en ze hebben een (bij)naam, maar dat betekent toch niet noodzakelijk dat Bach de zes betoverende Schübler-Choräle zelf schreef. Vijf zijn bewerkingen van gekende cantatedelen – en het zesde is dat wellicht ook, uit een verloren werk. Waar sommigen, zoals organist Wolfgang Zerer, niet twijfelen aan de hand van de meester en er een weloverwogen constructie in herkennen, zien andere specialisten een groot gat tussen Bachs eigen, verfijnde transcripties en deze vaak nogal letterlijk op het orgel overgezette werken. Liet de meester deze taak bijvoorbeeld aan zijn zoon Wilhelm Friedemann? Wilde hij zo behalve de meest virtuoze organisten, met Clavier-Übung III, ook spelers op een wat populairder niveau bedienen? Werden deze succesnummers ook in bewerking een bestseller? We weten het niet, maar feit is dat Bach zelf een exemplaar van Schüblers drukwerk bezat, bijzonder interessant door een overvloed aan verbeteringen en veranderingen van een componist in de allerlaatste jaren van zijn leven.
Orgel
Deze opname is gemaakt op het beroemde Müller-orgel in de Grote of Sint-Bavokerk in Haarlem. Het is een zeer bijzonder instrument uit 1738. Zowel Georg Friedrich Händel als Wolfgang Amadeus Mozart reisden naar Haarlem af om dit orgel te bespelen! Händel was erg gecharmeerd van het bijzondere Vox Humana-register. Het orgel telt ruim 5000 pijpen, verdeeld over 64 registers, en heeft drie manualen en pedaal.
- BWV
- 650
- Titel
- Kommst du nun, Jesu, vom Himmel herunter
- Instrument
- orgel
- Genre
- orgelwerken
- Serie
- Schübler-Choräle (orgel)
- Jaartal
- 1748-49
- Stad
- Leipzig
- Bijzonderheden
- Bewerking voor orgel van de tweede aria uit cantate BWV 137
Achtergrondvideo's
Teksten
Origineel
Vertaling
Credits
-
- Publicatiedatum
- 17 november 2017
-
- Opnamedatum
- 22 september 2016
-
- Locatie
- Sint-Bavokerk, Haarlem
-
- Organist
- Bart Jacobs
-
- Orgel
- Christian Müller, 1738
-
- Regie
- Jan Van den Bossche
-
- Muziekopname
- Guido Tichelman, Bastiaan Kuijt
-
- Audiomontage -en mix
- Guido Tichelman
-
- Camera
- Bas Wielenga, Jeroen Simons
-
- Licht
- Gregoor van de Kamp
-
- Interview
- Onno van Ameijde, Marloes Biermans
-
- Productie
- Jessie Verbrugh
Ontdek
Help ons All of Bach te voltooien
Een groot deel moet nog opgenomen worden voordat het gehele oeuvre van Bach online staat. Dit redden we niet zonder financiële steun van donateurs. Help ons de muzikale nalatenschap van Bach te voltooien en steun ons met een gift!