Halt im Gedächtnis Jesum Christ
BWV 67 uitgevoerd door de Nederlandse Bachvereniging
onder leiding van Jos van Veldhoven
Grote Kerk, Naarden
Achter de muziek
Verhaal
Verhaal
Achtergrondvideo's
Achtergrondvideo's
Teksten
Teksten
Credits
Credits
Een cantate vol jubelend optimisme
Negen dagen na zijn eerste passie was Bach alweer in full swing
Wat moet Bach het zwaar hebben gehad in het eerste jaar van zijn cantorschap in Leipzig. Hij wilde niet alleen een complete reeks nieuwe cantates componeren, maar ook meteen een passie van eigen hand. Dat er na de presentatie van zijn Johannes-Passion op Goede Vrijdag 1724 even geen puf was voor meer hoogstandjes, is begrijpelijk. De erop volgende paasdagen viel hij voor de cantates terug op al bestaand werk, dat hij enigszins aanpaste.
Maar voor Quasimodogeniti, zeven dagen ná Pasen, was Bach weer in full swing: zijn cantate ‘Halt im Gedächtnis Jesum Christ’ is een compleet nieuw werk met een geweldig optimistische ondertoon. Het zevendelige, maar verre van wijdlopige werk is een en al afwisseling, zowel wat vocale en instrumentale bezetting als wat sfeerpalet betreft. Voor het eerst maakte Bach bovendien, zij het nog bescheiden, gebruik van de traverso. Samen met de twee hobo’s d’amore kleurt het instrument de gevoelige momenten in, terwijl de schuiftrompet in de koren de feestelijkheid benadrukt.
De lezing voor de eerste zondag na Pasen gaat over de ongelovige Thomas. De cantatetekst belicht de goddelijke barmhartigheid: iedereen die worstelt maar tot inkeer komt, wacht vergeving. Het grootschalige koor aan het begin bejubelt de wederopstanding van Christus. Maar daarna geeft de tenor blijk van thomasiaanse twijfel, die naadloos overgaat in die van de alt. Hoezeer in het centrale koraal vervolgens wordt betoogd dat de verlosser korte metten heeft gemaakt met onze vijanden, toch geeft de alt zich niet zomaar gewonnen. Pas in de gloedvolle en contrastrijke basaria met koor ontstaat een kantelpunt als Jezus zelf, middels de telkens herhaalde geruststellende woorden ‘Vrede zij met u’, de gelovigen bijstaat in hun duidelijk hoorbaar hevige strijd. In het eenvoudige slotkoraal keert de rust inderdaad weer terug in het hart van de gelovigen.
- BWV
- 67
- Titel
- Halt im Gedächtnis Jesum Christ
- Instrument
- alt, bas, tenor
- Genre
- cantates
- Jaartal
- 1724
- Stad
- Leipzig
- Tekstdichter
- onbekend
- Bestemming
- Quasimodogeniti
- Eerste uitvoering
- 16 april 1724
- Bijzonderheden
- Dit is de eerste cantate waarin Bach een traverso gebruikt. Het zesde deel gebruikte Bach opnieuw in het Gloria van de Mis in A groot, BWV 234.
Achtergrondvideo's
Dirigent Jos van Veldhoven
“Jos van Veldhoven vertelt waarom deze cantate al in de negentiende eeuw tot de favorieten behoorde.”
Teksten
Origineel
1. Chor
Halt im Gedächtnis Jesum Christ,
der auferstanden ist von den Toten.
2. Arie (Tenor)
Mein Jesus ist erstanden,
allein, was schreckt mich noch?
Mein Glaube kennt des Heilands Sieg,
doch fühlt mein Herze Streit und Krieg,
mein Heil, erscheine doch!
3. Rezitativ (Alt)
Mein Jesu, heissest du des Todes Gift
und eine Pestilenz der Hölle:
ach, dass mich noch
Gefahr und Schrecken trifft!
Du legtest selbst auf unsre Zungen
ein Loblied, welches wir gesungen:
4. Choral
Erschienen ist der herrlich Tag,
dran sich niemand gnug freuen mag:
Christ, unser Herr, heut triumphiert,
all sein Feind er gefangen führt.
Alleluja!
5. Rezitativ (Alt)
Doch scheinet fast,
dass mich der Feinde Rest,
den ich zu gross und allzu schrecklich finde,
nicht ruhig bleiben lässt.
Doch, wenn du mir den Sieg erworben hast,
so streite selbst mit mir, mit deinem Kinde.
Ja, ja, wir spüren schon im Glauben,
dass du, o Friedefürst,
dein Wort und Werk an uns erfüllen wirst.
6. Arie (Bass, Chor)
Friede sei mit euch!
Wohl uns! Jesus hilft uns kämpfen
und die Wut der Feinde dämpfen,
Hölle, Satan, weich!
Friede sei mit euch!
Jesus holet uns zum Frieden
und erquicket in uns Müden
Geist und Leib zugleich.
Friede sei mit euch!
O Herr, hilf und lass gelingen,
durch den Tod hindurchzudringen
in dein Ehrenreich!
Friede sei mit euch!
7. Choral
Du Friedefürst, Herr Jesu Christ,
wahr' Mensch und wahrer Gott,
ein starker Nothelfer du bist
im Leben und im Tod:
drum wir allein
im Namen dein
zu deinem Vater schreien.
Vertaling
1. Koor
Houd Jezus Christus in gedachten,
die is opgestaan van de doden.
2. Aria (tenor)
Mijn Jezus is opgestaan,
maar wat maakt mij nog bang?
Mijn geloof kent de overwinning van de Heiland,
maar mijn hart voelt strijd en oorlog,
mijn heil, verschijn toch!
3. Recitatief (alt)
Mijn Jezus, hoewel u het gif tegen de dood,
en een pest voor de hel wordt genoemd,
ach, toch treffen mij nog
gevaar en verschrikking!
U hebt zelf op onze tongen
een loflied gelegd, dat wij hebben gezongen.
4. Koraal
Verschenen is de heerlijke dag
waarover niemand zich genoeg kan verheugen:
Christus, onze Heer, triomfeert vandaag,
al zijn vijanden heeft hij gevangen genomen.
Halleluja.
5. Recitatief (alt)
Maar het lijkt bijna
alsof de resterende vijanden,
die ik te groot en al te verschrikkelijk vind,
mij niet met rust laten.
Maar als u voor mij de overwinning hebt behaald,
strijd dan zelf mee met mij, met uw kind.
Ja, ja, wij merken al in het geloof
dat u, o vredevorst,
uw woord en werk aan ons zult vervullen.
6. Aria (bas, koor)
Vrede zij met jullie!
Wat zijn wij gelukkig! Jezus helpt ons strijden
en de woede van de vijanden temperen,
hel, Satan, verdwijn!
Vrede zij met jullie!
Jezus brengt ons naar de vrede
en geeft in ons, vermoeiden,
zowel geest als lichaam kracht.
Vrede zij met jullie!
O Heer, help ons en maak dat het ons lukt
om door de dood heen door te dringen
tot uw ererijk!
Vrede zij met jullie!
7. Koraal
O vredevorst, Heer Jezus Christus,
waarlijk mens en waarlijk God,
u bent een sterke helper in de nood
in leven en in dood:
daarom roepen wij alleen
in uw naam
tot uw Vader.
vertaling © Ria van Hengel
Credits
-
- Publicatiedatum
- 23 januari 2015
-
- Opnamedatum
- 11 oktober 2014
-
- Locatie
- Grote Kerk, Naarden
-
- Dirigent
- Jos van Veldhoven
-
- Alt
- Alex Potter
-
- Tenor
- Thomas Hobbs
-
- Bas
- Peter Kooij
-
- Ripiënisten sopraan
- Lauren Armishaw, Marjon Strijk (solo), Kristen Witmer
-
- Ripiënisten alt
- Marleene Goldstein, Barnabás Hegyi
-
- Ripiënisten tenor
- João Moreira, Kevin Skelton
-
- Ripiënisten bas
- Matthew Baker, Jelle Draijer
-
- Viool 1
- Shunske Sato, Anneke van Haaften, Annelies van der Vegt
-
- Viool 2
- Sayuri Yamagata, Pieter Affourtit, Paulien Kostense
-
- Altviool
- Staas Swierstra, Jan Willem Vis
-
- Cello
- Lucia Swarts, Richte van der Meer
-
- Contrabas
- Robert Franenberg
-
- Traverso
- Marten Root
-
- Hobo
- Martin Stadler, Peter Frankenberg
-
- Fagot
- Benny Aghassi
-
- Trompet
- Robert Vanryne
-
- Klavecimbel
- Siebe Henstra
-
- Orgel
- Leo van Doeselaar
-
- Productie concert
- Imke Deters, Erik van Lith, Marco Meijdam
-
- Productie
- Frank van der Weij, Zoë de Wilde
-
- Cameraregie
- Lucas van Woerkum
-
- Director of photography
- Sal Kroonenberg
-
- Camera
- Sal Kroonenberg, Robert Berger, Ruben van den Broeke, Benjamin Sparschuh
-
- Montage
- Lucas van Woerkum, Frank van der Weij
-
- Muziekopname
- Leo de Klerk
-
- Licht
- Zen Bloot
-
- Licht-assistent
- Roeland van Bemmel, Patrick Galvin
-
- Regie-assistent
- MaNOj Kamps
-
- Geluids-assistenten
- Jaap Firet, Gilius Kreiken, Jaap van Stenis, Bobby Verbakel
-
- Camera-assistent
- Izak de Dreu, Zino Rosmolen
-
- Muziekmontage en mixage
- Leo de Klerk, Frank van der Weij
-
- Muziekmontage assistent
- Martijn Snoeren
-
- Met dank aan
- Angela Mast, Marlo Reeders
Ontdek
Help ons All of Bach te voltooien
Een groot deel moet nog opgenomen worden voordat het gehele oeuvre van Bach online staat. Dit redden we niet zonder financiële steun van donateurs. Help ons de muzikale nalatenschap van Bach te voltooien en steun ons met een gift!