Partita nr. 5 in G groot

Partita nr. 5 in G groot

BWV 829 uitgevoerd door Elina Albach
in de Philharmonie Haarlem

  • Menu
  • 1. Praeambulum
  • 2. Allemande
  • 3. Courante
  • 4. Sarabande
  • 5. Tempo di minuetta
  • 6. Passepied
  • 7. Gigue

Achter de muziek

Verhaal
Verhaal
Credits
Credits

Welke vingerzetting gebruik jij?

Een Sarabande als een carillon

Deze vijfde partita uit de set van zes begint met een deel dat Bach Praeambulum noemde. Het is in feite een fantasia, een quasi geïmproviseerde entree die vooral draait om simpele toonladders en akkoorden. Door die ongebruikelijke titel en de muzikale inhoud doet dit denken aan het begin van een muzikale lesmethode. Ook het spelen van toonladders heeft namelijk een geschiedenis. Traditioneel werden in Bachs tijd vingerzettingen zonder de duim gebruikt. Dat betekent dat toetsenisten een toonlader op een andere manier speelden en fraseerden dan een moderne pianist. Die gewoonte was in Bachs tijd al aan het veranderen en de toonladders in het eerste deel van deze Partita in G groot lijken een vraag aan de toetsenist: welke vingerzetting gebruik jij?

Na het Praeambulum vragen de andere delen steeds om aandacht voor andere aspecten van de vingers van de toetsenist. Zo gaat het in de Allemande om evenwichtig gefraseerde triolen en zijn de Corrente en het Tempo di minuetta studies in gebroken akkoorden. Bovendien is alleen de langzame Sarabande volledig driestemmig. Het Tempo di minuetto is zelfs vrijwel eenstemmig – geen wonder dat Robert Schumann dit als lesmateriaal voor zijn dochter Marie gebruikte. Aan het eind, in de Gigue, klinkt weer volledig ontwikkelde driestemmigheid. Voor dat slotdeel pakt Bach nog even extra uit. Na de eenvoud van de eerdere delen neemt deze Gigue gaandeweg de gedaante van een driestemmige fuga met twee thema’s aan.

Het zou interessant zijn om te weten hoe toetsenisten en componisten deze partita door de eeuwen heen speelden. We weten we dat Johannes Brahms in november 1855 een exemplaar van de oorspronkelijke editie van deze Vijfde partita kocht. En op een opname is te horen hoe Béla Bartók het Praeambulum speelt. Maar hun vingerzettingen kennen we helaas niet. En wat doet klaveciniste Elina Albach in onze opname? We zaten er bovenop zodat u het goed kunt zien. Nog een bijzonder weetje: Elina Albach moet bij deze Sarabande altijd denken aan een carillon en stemde daar haar keus van registers op af. En net na haar slotakkoord van de opname hoorden we: het carillon van de Grote Kerk in Haarlem.

BWV
829
Titel
Partita nr. 5 in G groot
Instrument
klavecimbel
Genre
klavierwerken
Serie
Clavier-Übung I, II, IV, Zes klavierpartita's
Jaartal
ca. 1725-1731
Stad
Leipzig

Met steun van

Dr. van Wijk-Bos

Achtergrondvideo's

Teksten

Origineel

Vertaling

Credits

  • Publicatiedatum
    18 augustus 2022
  • Opnamedatum
    2 juni 2021
  • Locatie
    Philharmonie, Haarlem
  • Klavecinist
    Elina Albach
  • Klavecimbel
    Markus Krebs, 2009 naar Michael Mietke
  • Regie, camera
    Robin van Erven Dorens
  • Muziekopname
    Guido Tichelman, Bastiaan Kuijt
  • Audiomontage en -mix
    Guido Tichelman
  • Camera
    Onno van der Wal
  • Licht
    Ernst-Jan Thieme
  • Best boy
    Jordi Kooij
  • Datahandling
    Stefan Ebels
  • Assistent audioregie
    Marloes Biermans
  • Productie
    Jessie Verbrugh
  • Met steun van
    Dr. van Wijk-Bos
  • Ter nagedachtenis aan
    haar geliefde overleden echtgenoot A. David Bos, die nu zingt bij de hemelse koren en tijdens zijn leven een groot bewonderaar was van klassieke muziek, in het bijzonder van J.S. Bach.

Help ons All of Bach te voltooien

Een groot deel moet nog opgenomen worden voordat het gehele oeuvre van Bach online staat. Dit redden we niet zonder financiële steun van donateurs. Help ons de muzikale nalatenschap van Bach te voltooien en steun ons met een gift!