Gib dich zufrieden und sei stille
BWV 512 uitgevoerd door Daniel Johannsen en Matthias Havinga
Walburgiskerk, Zutphen
Achter de muziek
Verhaal
Verhaal
Teksten
Teksten
Credits
Credits
Wees tevreden
Bach schreef dit gezang waarschijnlijk om persoonlijke troost te vinden
Lutheranen kennen geen heiligen in de zin of functie van de Rooms-Katholieke Kerk. Zou je ze toch vragen enkele markante historische geloofsbelijders te noemen, dan zou Paul Gerhardt daar zeker één van zijn. Naast Maarten Luther heeft geen enkele religieuze dichter tot op heden zo’n vaste plek in de protestantse gezangboeken (en zelfs in de katholieke). Al was het alleen maar vanwege het pareltje Befiehl du deine Wege.
Hoewel Gib dich zufrieden niet Gerhardts bekendste gezang is, zijn alle vijftien oorspronkelijke verzen uit 1666 nog altijd opgenomen in het huidige Duitse Evangelisches Gesangbuch, op de melodie van tijdgenoot Jakob Hintze. Bach gebruikte die melodie in aangepaste vorm voor BWV 460, maar de tekst – die hem duidelijk erg dierbaar was – heeft hem waarschijnlijk geïnspireerd er ook een eigen melodie van ernstige en plechtige schoonheid bij te schrijven, want die nam hij op in het (tweede) Notenbüchlein für Anna Magdalena Bach.
Bach lijkt dit sterk bemoedigende gedicht vooral in zijn Hausandacht (zijn persoonlijke godsvrucht) als troostrijk te hebben ervaren; voor de eredienst vond hij het mogelijk minder geschikt, aangezien hij geen van de verzen ooit in zijn cantates heeft verwerkt.
In 1725, toen deze melodie vermoedelijk is gecomponeerd, had Bach al drie kinderen verloren. Het besef dat ook Gerhardt vier van zijn vijf kinderen had moeten begraven, moet een sterke band hebben geschapen tussen de achttiende-eeuwse cantor en de zeventiende-eeuwse predikant – een troostrijke lotsverbondenheid voorbij tijd en plaats.
- BWV
- 512
- Titel
- Gib dich zufrieden und sei stille
- Instrument
- tenor
- Genre
- liederen en aria's
- Serie
- Notenbüchlein für Anna Magdalena Bach
- Tekstdichter
- Paul Gerhardt
- Bijzonderheden
- Melody by Jakob Hintze
Achtergrondvideo's
Teksten
Origineel
1.
Gib dich zufrieden und sei stille
in dem Gotte deines Lebens,
in ihm ruht aller Freuden Fülle,
ohn ihn mühst du dich vergebens;
er ist dein Quell
und deine Sonne,
scheint täglich hell
zu deiner Wonne.
Gib dich zufrieden.
5.
Er hört die Seufzer deiner Seelen
und des Herzens stille Klagen,
und was du keinem darfst erzählen,
magst du Gott gar kühnlich sagen;
er ist nicht fern,
steht in der Mitten,
hört bald und gern
der Armen Bitten.
Gib dich zufrieden.
9.
Sprich nicht: Ich sehe keine Mittel,
wo ich such, ist nichts zum besten,
denn das ist Gottes Ehrentitel,
helfen, wenn* die Not am größten.
Wann ich und du
ihn nicht mehr spüren,
so schickt er zu,
uns wohl zu führen
Gib dich zufrieden.
14.
Es ist ein Ruhetag verhanden,
da uns unser Gott wird lösen,
er wird uns reißen aus den Banden
dieses Leibs und allem Bösen.
Es wird einmal
der Tod herspringen
und aus der Qual
uns sämtlich bringen
Gib dich zufrieden
Vertaling
1.
Wees tevreden en stil
in de God van je leven,
in hem rust de volheid van alle vreugde,
zonder hem doe je tevergeefs je best;
hij is je bron
en je zon,
schijnt dagelijks helder
tot jouw gelukzaligheid.
Wees tevreden.
5.
Hij hoort het zuchten van je ziel
en het stille klagen van je hart,
en wat je niemand mag vertellen,
kun je tegen God onversaagd zeggen;
hij is niet ver,
staat in het midden,
luistert snel en graag
naar de smeekbeden van de armen.
Wees tevreden.
9.
Zeg niet: ik zie geen mogelijkheden,
waar ik ook zoek, er is niets wat me helpt,
want dat is Gods eretitel,
helpen als de nood het hoogst is.
Als jij en ik
hem niet meer voelen,
dan zorgt hij ervoor
dat hij ons gunstig leidt.
Wees tevreden.
14.
Er is een rustdag voorhanden
waarop onze God ons zal verlossen,
hij zal ons bevrijden van de boeien
van dit lichaam en van al het kwaad.
Eens zal de dood
naar ons toe komen
en ons volkomen
uit de ellende halen.
Wees tevreden.
vertaling © Ria van Hengel
Credits
-
- Publicatiedatum
- 25 september 2025
-
- Opnamedatum
- 29 mei 2024
-
- Locatie
- Walburgiskerk, Zutphen
-
- Tenor
- Daniel Johannsen
-
- Orgel
- Matthias Havinga
-
- Instrument
- Henrick Bader, 1639/1643
-
- Regie en beeldmontage
- Gijs Besseling
-
- Muziekopname
- Guido Tichelman, Pim van der Lee
-
- Audiomontage en -mix
- Guido Tichelman
-
- Camera
- Danny Noordanus, Manon Hoskens, Remco van Leest
-
- Grip
- Wouter Visser
-
- Assistent audioregie
- Marloes Biermans
-
- Productie
- Lisanne Marlou de Kok
Ontdek
Help ons All of Bach te voltooien
Een groot deel moet nog opgenomen worden voordat het gehele oeuvre van Bach online staat. Dit redden we niet zonder financiële steun van donateurs. Help ons de muzikale nalatenschap van Bach te voltooien en steun ons met een gift!