Herr Jesu Christ, wahr’ Mensch und Gott
BWV 127 uitgevoerd door de Nederlandse Bachvereniging
onder leiding van Hans-Christoph Rademann
Grote Kerk Veere
Achter de muziek
Verhaal
Verhaal
Teksten
Teksten
Credits
Credits
Heer, Mens, God
De laatste zondag voor de vasten houdt een grote belofte in
Ook in Bachs tijd haalden stervelingen troost uit dat ene sterfgeval: Jezus’ passie en zijn overwinning op de dood. Op de laatste zondag voor de vastentijd citeert en parafraseert cantate 127 een begrafenislied van theoloog Paul Eber, een vriend van Luther. De drie andere cantates die Bach voor ‘Estomihi’ (= de 7e zondag voor Pasen) schreef gebruiken evangelieteksten.
Een begrafenis, dat lijkt somber, maar Eber doorweeft zijn lied met de belofte van een eeuwig leven. Dat past weer prachtig bij de lezingen die in Bachs tijd in de kerk voorafgaand aan de cantate gelezen werden: de ode aan de liefde in 1 Korintiërs, en Jezus’ ontmoeting met de blinde man die desondanks zijn goddelijkheid kan zien. Twee passages over vertrouwen, standvastigheid en verlossing.
Met Herr Jesu Christ, wahr' Mensch und Gott sloot Bach zijn tweede jaar in Leipzig groots af. Zijn plan voor dat jaar was om elke week een nieuwe cantate te schrijven op basis van een koraal, en in het openingskoor van BWV 127 klinkt de melodie inderdaad traditiegetrouw bij de sopranen. Maar de instrumenten antwoorden met hun eigen koraal: Christe, du Lamm Gottes, Luthers hymne die vaak gezien wordt als het Duitse Agnus Dei. Op de achtergrond klinkt steeds een hinkend figuur, door sommigen geïnterpreteerd als zweepslagen, maar ook vaak gezien als een verbeelding van koninklijke waardigheid: Jezus’ pad was immers pijnlijk en glorieus tegelijk.
Hierna volgt een adembenemend intense dialoog tussen sopraan en hobo, met een unieke begeleiding door de blokfluiten en het continuo. De gelovige ziel weet zich gered, ook in haar laatste uur als de strijkers in het middendeel zachtjes doodsklokken imiteren. De bas-aria die volgt, vormt een heftig contrast: een mengeling van recitatief, koraal en aria schildert het einde van de wereld in felle kleuren. Ook de fatale bazuin (hier een trompet) klinkt. Terwijl hemel en aarde in vlammen opgaan en de instrumenten razen, laat de bas zich niet uit het veld slaan. De manier waarop hij - vaak in eenvoudige drieklanken - over het instrumentale geweld springt, drukt nog eens het grenzeloze vertrouwen uit dat ook het simpele slotkoraal tekent: een smeekbede om een kalme dood.
- BWV
- 127
- Titel
- Herr Jesu Christ, wahr’ Mensch und Gott
- Instrument
- bas, sopraan, tenor
- Genre
- cantates
- Bestemming
- Zondag quinquagesima
- Eerste uitvoering
- 11 februari 1725
Met steun van
Achtergrondvideo's
Teksten
Origineel
1. Chor
Herr Jesu Christ, wahr' Mensch und Gott,
der du littst Marter, Angst und Spott,
für mich am Kreuz auch endlich starbst
und mir deins Vaters Huld erwarbst,
ich bitt durchs bittre Leiden dein,
du wollst mir Sünder gnädig sein.
2. Rezitativ (Tenor)
Wenn alles sich zur letzten Zeit entsetzet,
und wenn ein kalter Todesschweiß
die schon erstarrten Glieder netzet,
wenn meine Zunge nichts
als nur durch Seufzer spricht
und dieses Herze bricht:
genung, daß da der Glaube weiß,
daß Jesus bei mir steht,
der mit Geduld zu seinem Leiden geht
und diesen schweren Weg auch mich geleitet
und mir die Ruhe zubereitet.
3. Arie (Sopran)
Die Seele ruht in Jesu Händen,
wenn Erde diesen Leib bedeckt.
Ach ruft mich bald, ihr Sterbeglocken,
ich bin zum Sterben unerschrocken,
weil mich mein Jesus wieder weckt.
4. Arie (Bass)
Wenn einstens die Posaunen schallen,
und wenn der Bau der Welt
nebst denen Himmelsfesten
zerschmettert wird zerfallen,
so denke mein, mein Gott, im besten;
wenn sich dein Knecht einst vors Gerichte stellt,
da die Gedanken sich verklagen,
so wollest du allein,
o Jesu, mein Fürsprecher sein
und meiner Seele tröstlich sagen:
Fürwahr, fürwahr, euch sage ich:
Wenn Himmel und Erde im Feuer vergehen,
so soll doch ein Gläubiger ewig bestehen.
Er wird nicht kommen ins Gericht
und den Tod ewig schmecken nicht.
Nur halte dich, mein Kind, an mich:
Ich breche mit starker und helfender Hand
des Todes gewaltig geschlossenes Band.
Fürwahr, fürwahr, euch sage ich:
Wenn Himmel und Erde im Feuer vergehen,
so soll doch ein Gläubiger ewig bestehen.
5. Choral
Ach, Herr, vergib all unsre Schuld,
hilf, daß wir warten mit Geduld,
bis unser Stündlein kömmt herbei,
auch unser Glaub stets wacker sei,
dein'm Wort zu trauen festiglich,
bis wir einschlafen seliglich.
Vertaling
1. Koor
Heer Jezus Christus, waarachtig mens en God,
die marteling, angst en spot hebt ondergaan,
tenslotte ook voor mij aan het kruis bent gestorven
en voor mij de genade van uw Vader hebt verworven,
ik smeek u om mij, zondaar, door uw bittere lijden,
genadig te zijn.
2. Recitatief (tenor)
Wanneer er op het laatste moment alleen nog maar
ontzetting is, en wanneer het koude doodszweet
op mijn reeds verstijfde beenderen staat,
wanneer mijn tong niets anders meer kan
dan zuchten
en dit hart breekt:
dan is het genoeg als mijn geloof maar weet
dat Jezus bij me is,
hij die geduldig zijn lijden tegemoet is gegaan
en op dit zware pad ook mij vergezelt
en mij rust geeft.
3. Aria (sopraan)
De ziel rust in Jezus' handen
wanneer aarde dit lichaam bedekt.
Ach, roep mij snel, doodsklokken,
ik ben niet bang om te sterven,
want mijn Jezus zal mij weer opwekken.
4. Aria (bas)
Als eens de bazuinen klinken
en het hele bouwwerk van deze wereld
samen met de hemelse vesting
verbrijzeld in elkaar stort,
denk dan gunstig over mij, mijn God;
als uw knecht eens voor de rechter verschijnt
en zijn gedachten elkaar aanklagen,
wit u dan, o Jezus,
mijn enige pleitbezorger zijn
en troostend tegen mijn ziel zeggen:
Voorwaar, voorwaar, ik zeg jullie:
Als hemel en aarde in vuur vergaan,
blijft een gelovige toch eeuwig bestaan.
Hij zal niet veroordeeld worden
en de dood in eeuwigheid niet smaken.
Houd je alleen maar aan mij vast, mijn kind,
ik verbreek met mijn sterke en helpende hand
de knellende boeien van de dood.
Voorwaar voorwaar, ik zeg jullie:
Als hemel en aarde in vuur vergaan,
blijft een gelovige toch eeuwig bestaan.
5. Koraal
Ach Heer, vergeef al onze schuld,
help ons dat wij geduldig wachten
tot ons uurtje slaat,
en dat ons geloof steeds zo waakzaam is
dat het vast op uw woord vertrouwt
totdat wij zalig inslapen.
vertaling © Ria van Hengel
Credits
-
- Publicatiedatum
- 25 april 2024
-
- Opnamedatum
- 10 maart 2023
-
- Locatie
- Grote Kerk Veere
-
- Dirigent
- Hans-Christoph Rademann
-
- Sopraan
- Kristen Witmer
-
- Tenor
- Guy Cutting
-
- Bas
- Tobias Berndt
-
- Ripiënisten sopraan
- Marta Paklar, Lauren Armishaw
-
- Ripiënisten alt
- Bernadett Nagy, Sofia Gvirts, Franz Vitzthum
-
- Ripiënisten tenor
- Adriaan de Koster, João Moreira
-
- Ripiënisten bas
- Donald Bentvelsen, Jaap van der Wel
-
- Viool 1
- Cecilia Bernardini, Anneke van Haaften, Pieter Affourtit
-
- Viool 2
- Lidewij van der Voort, Mayumi Sargent Harada, Kano Imada
-
- Altviool
- Bernadette Verhagen, Ivan Jorge Saez Schwartz
-
- Cello
- Lucia Swarts, Anna Litvinenko
-
- Contrabas
- Robert Franenberg
-
- Blokfluit
- Benny Aghassi, Pieter-Jan Belder
-
- Hobo
- Rodrigo Lopez Paz, Katharina Verhaar
-
- Fagot
- Benny Aghassi
-
- Trompet
- Robert Vanryne
-
- Klavecimbel
- Siebe Henstra
-
- Orgel
- Leo van Doeselaar
-
- Regie en beeldmontage
- Bas Wielenga
-
- Muziekopname
- Guido Tichelman, Pim van der Lee, Lilita Dunska
-
- Audiomontage- en mix
- Guido Tichelman
-
- Camera
- Martijn Struijf, Wesley Schipper, Jesper Blok, Bjorn Tiebout, Glenn van Eerden
-
- Licht
- Ernst-Jan Thieme, Martijn Schroeber, Jordi Kooij, Joey Marcoux
-
- Stylist
- Ellen Julianus
-
- Regieassistent
- Ferenc Soeteman
-
- Assistent audioregie
- Marloes Biermans
-
- Productie film
- Laura Jonker
-
- Productie concert
- Imke Deters
-
- Met steun van
- MWH4impact
Ontdek
Help ons All of Bach te voltooien
Een groot deel moet nog opgenomen worden voordat het gehele oeuvre van Bach online staat. Dit redden we niet zonder financiële steun van donateurs. Help ons de muzikale nalatenschap van Bach te voltooien en steun ons met een gift!