Willst du dein Herz mir schenken
BWV 518 uitgevoerd door Griet De Geyter,
Lucia Swarts, Fred Jacobs en Siebe Henstra
TivoliVredenburg, Utrecht
Achter de muziek
Verhaal
Verhaal
Achtergrondvideo's
Achtergrondvideo's
Teksten
Teksten
Credits
Credits
Wie was Giovanni?
De notatie van dit eenvoudige lied roept veel vragen op
Het Notenbüchlein voor Anna Magdalena Bach is een verzameling van verschillende soorten muziek van meerdere componisten. Naast stukken voor klavecimbel – preludes, partita’s en verschillende dansen – bevat het ook een reeks liederen. Sommige zijn wat spiritueler van karakter en andere wat wereldlijker.
Dit lied, Willst du dein Herz mir schenken, behoort tot die laatste categorie. Het is een liefdeslied in vier strofes waarin de zangeres haar geliefde vraagt hun liefde verborgen en onuitgesproken te laten. Immers, “te vrij zijn en je zeker voelen heeft al vaak tot gevaar geleid”, en ook nu kijkt “een vals oog” toe. Kortom, “de hartstocht die wij genieten, moet een geheim zijn”. Hier is duidelijk sprake van een verborgen of verboden liefde. Een jong stel met strenge ouders? Een buitenechtelijke relatie? Of misschien een lesbische romance? Je kunt je er van alles bij voorstellen en dat is precies waarom het lied ook goed in een groter verhaal is in te passen, zoals voor deze uitvoering gebeurde, waar het met onder meer Bachs Quodlibet is gecombineerd.
Zelf heeft het lied sowieso een mysterieuze kant. Op een lege bladzijde voorafgaand aan de noten wordt het de “Aria di Giovannini” genoemd. Wie Giovanni was, weten we niet zeker, maar het zou kunnen gaan om de graaf van Saint Germain, een rondreizende musicus en fabulant die meerdere namen en titels gebruikte. Het valt in ieder geval op dat de persoon die dit lied in het Notenbüchlein opschreef, niet te achterhalen is. Van bijna alle andere bijdragen kunnen Bach-onderzoekers wél het handschrift herkennen en koppelen aan een persoon uit de Bach-familie of Bach-kring. De Duitse tekst van het lied is niet in Duits schrift geschreven én dit lied gebruikt als enige in het boekje de vioolsleutel voor de zangpartij (in plaats van de gebruikelijke sopraansleutel). Is Saint Germain misschien de componist? Of zelfs de kopiist? Een simpel lied levert zo heel wat vragen op.
Het Notenbüchlein für Anna Magdalena Bach
Kort na hun aankomst in Leipzig in 1723 ontpopten Johann Sebastian en Anna Magdalena Bach zich tot een cultureel power couple. Anna Magdalena gaf weliswaar haar succesvolle publieke zangcarrière op, maar daarentegen runde ze samen met haar man een druk muziekbedrijf, naast een groot en groeiend gezin. We hebben minstens twee tastbare sporen van hun huwelijkse relatie in de vorm van twee Notenbüchlein uit 1722 en 1725.
Was het eerste Notenbüchlein nog vooral een soort proef-schriftje met bijvoorbeeld vroege versies van vijf ‘Franse’ suites (en wie weet wat nog, want tweederde van de pagina’s ontbreekt), het tweede gaf Johann Sebastian zijn vrouw duidelijk als cadeau. In netschrift noteerde hij twee Partita’s en verder allerlei muziek naar Anna Magdalena’s eigen keuze, zoals de aria van de Goldbergvariaties, het lied Dir, dir Jehova en ook muziek van componisten als Couperin en Anna Magdalena’s stiefzoon Carl Philipp Emanuel. Samen vormen de Notenbüchlein een bonte mix van aria’s, koralen en suites.
- BWV
- 518
- Titel
- Aria di G[i]ovannini / Willst du dein Herz mir schenken
- Instrument
- sopraan
- Genre
- liederen en aria's
- Serie
- Notenbüchlein für Anna Magdalena Bach
- Jaartal
- 1725-1740
- Stad
- Leipzig
- Tekstdichter
- onbekend
Achtergrondvideo's
Teksten
Origineel
Willst du dein Herz mir schenken,
so fang es heimlich an,
dass unser beider Denken
niemand erraten kann.
Die Liebe muss bei beiden
allzeit verschwiegen sein,
drum schließ die größten Freuden
in deinem Herzen ein.
Behutsam sei und schweige
und traue keiner Wand,
lieb' innerlich und zeige
dich außen unbekannt.
Kein Argwohn musst du geben,
Verstellung nötig ist,
genug, dass du, mein Leben,
der Treu' versichert bist.
Begehre keine Blicke
von meiner Liebe nicht,
der Neid hat viele Stricke
auf unser Tun gericht.
Du musst die Brust verschließen,
halt deine Neigung ein,
die Lust, die wir genießen,
muss ein Geheimnis sein.
Zu frei sein, sicher gehen,
hat oft Gefahr gebracht.
Man muss sich wohl verstehen,
weil ein falsch Auge wacht.
Du musst den Spruch bedenken,
den ich zuvor getan:
Willst du dein Herz mir schenken,
so fang es heimlich an.
Vertaling
Als je mij je hart wil schenken,
doe dat dan heimelijk,
zodat niemand kan raden
hoe het er met ons voorstaat.
Wij moeten allebei
onze liefde steeds verzwijgen,
dus berg de grootste vreugden
op in je hart.
Wees behoedzaam en zwijg,
en vertrouw geen enkele muur,
heb van binnen lief en laat
naar buiten toe niets merken.
Geen argwaan moet je wekken,
veinzen is noodzakelijk,
het is genoeg dat jij, mijn leven,
verzekerd bent van mijn trouw.
Verlang niet naar zichtbare tekens
van mijn liefde,
de jaloezie wil ons maar al te graag
beentje lichten.
Houd je hart gesloten,
houd je liefde binnen,
onze hartstocht
moet een geheim zijn.
Te vrij zijn, je veilig voelen
heeft vaak gevaar opgeleverd.
We moeten elkaar goed begrijpen,
want valse ogen houden ons in de gaten.
Je moet denken aan de uitspraak
die ik eerder deed:
Als je mij je hart wil schenken,
doe dat dan heimelijk.
vertaling © Ria van Hengel
Credits
-
- Publicatiedatum
- 4 augustus 2022
-
- Opnamedatum
- 10 oktober 2020
-
- Locatie
- TivoliVredenburg, Utrecht
-
- Sopraan
- Griet De Geyter
-
- Cello
- Lucia Swarts
-
- Theorbe
- Fred Jacobs
-
- Klavecimbel
- Siebe Henstra
-
- Theaterconcept, -regie en -design
- Thomas Höft
-
- Regie opname en beeldmontage
- Bas Wielenga
-
- Muziekopname
- Guido Tichelman, Bastiaan Kuijt, Pim van der Lee, Rob Strolenberg
-
- Audiomontage en -mix
- Guido Tichelman
-
- Camera
- Wesley Schipper, Wouter Revier, Jochem Timmermans, Chiel Hooijman
-
- Licht
- Zen Bloot
-
- Regieassistent
- Ferenc Soeteman
-
- Settechniek
- Justin Mutsaerts
-
- Projectmanager NEP
- Ron Vermeulen
-
- Assistent audioregie
- Marloes Biermans
-
- Productie concert
- Imke Deters
-
- Productie opname
- Jessie Verbrugh
Ontdek
Help ons All of Bach te voltooien
Een groot deel moet nog opgenomen worden voordat het gehele oeuvre van Bach online staat. Dit redden we niet zonder financiële steun van donateurs. Help ons de muzikale nalatenschap van Bach te voltooien en steun ons met een gift!