Allabreve in D groot
BWV 589 uitgevoerd door Ton Koopman
Stadtkirche St. Wenzel, Naumburg, Duitsland
Achter de muziek
Verhaal
Verhaal
Achtergrondvideo's
Achtergrondvideo's
Credits
Credits
Iets ouds, iets nieuws
Een orgelwerk waarin Bach laat zien dat hij met zijn tijd meegaat
Er is geen handschrift van Bach zelf van dit werk, maar in de belangrijkste bron heet het: “Allabreve con pedale pro organo pleno”. Het tweede en derde element van die beschrijving zijn duidelijk: ‘con pedale’, dus met pedaal, en ‘pro organo’, dus voor het orgel. Ook het ‘allabreve’ is op zich niet ingewikkeld: het is een tempoaanduiding die betekent dat de hele noot de teleenheid is (de eenheid die je intuïtief met je voet meetikt). Maar hier lijkt ‘allabreve’ ook te staan voor een stijl: de stile antico.
In Bachs tijd waren er, simpel gesteld, twee theoretische componeermodellen. De moderne stijl was wat we nu meestal met barokmuziek associëren: snelle loopjes, harmonische wendingen, plotselinge dissonanten, contrasten in tempo en dynamiek. De stile antico was de oude stijl, volgens de compositieregels die in de zestiende eeuw de norm waren. Sinds het begin van de zeventiende eeuw bleef die naast de nieuwe stijl bestaan. De stile antico werd gekenmerkt door rustig en vooral stapsgewijs lopende lijnen en meestal weinig harmonische strapatsen. In Bachs tijd werd de stile antico geassocieerd met kerkmuziek, statigheid en plechtigheid.
Bach beheerste beide stijlen – oud en nieuw - tot in de puntjes en kon ze naar zijn hand zetten. Ook in BWV 589 doet hij dat. Ritmisch blijft alles ‘antico’, en het beginthema keert voortdurend, volgens de regels van de stijlvorm, door het hele stuk heen in alle stemmen terug. Maar harmonisch wordt het stukje bij beetje avontuurlijker. Bach begint verder af te dwalen van de begintoonsoort en nog weer verderop sluipen er af en toe chromatische passages binnen. Kort voor het eind, vlak voordat het pedaal op de lange en lage slotnoot stil blijft staan, houdt hij de luisteraar nog even bij de les met een duidelijk ‘moderne’ harmonische wending. Stile antico, jazeker, maar wel in een modern jasje.
- BWV
- 589
- Titel
- Allabreve in D groot
- Instrument
- orgel
- Genre
- orgelwerken
- Stad
- Weimar?
- Bijzonderheden
- Het thema ontleende Bach deels uit een concert voor hobo en strijkers van Johann David Heinichen
Met steun van
Professor Howard Fee
Achtergrondvideo's
Teksten
Origineel
Vertaling
Credits
-
- Publicatiedatum
- 26 oktober 2023
-
- Opnamedatum
- 13 september 2020
-
- Locatie
- Stadtkirche St. Wenzel, Naumburg
-
- Organist
- Ton Koopman
-
- Orgel
- Zacharias Hildebrandt, 1746
-
- Regie en beeldmontage
- Robin van Erven Dorens
-
- Muziekopname
- Guido Tichelman, Bastiaan Kuijt
-
- Audiomontage en -mix
- Guido Tichelman
-
- Camera
- Robin van Erven Dorens, Onno van der Wal
-
- Licht
- Ernst-Jan Thieme
-
- Assistent audioregie
- Marloes Biermans
-
- Interview
- Robin van Erven Dorens, Marloes Biermans
-
- Productie
- Jessie Verbrugh
-
- Met steun van
- Professor Howard Fee
Ontdek
Help ons All of Bach te voltooien
Een groot deel moet nog opgenomen worden voordat het gehele oeuvre van Bach online staat. Dit redden we niet zonder financiële steun van donateurs. Help ons de muzikale nalatenschap van Bach te voltooien en steun ons met een gift!