In dir ist Freude
BWV 615 uitgevoerd door Theo Jellema
Stiftskirche St. Georg, Goslar-Grauhof
Achter de muziek
Verhaal
Verhaal
Achtergrondvideo's
Achtergrondvideo's
Credits
Credits
Terugkerend gebbetje
Met onstuitbaar vrolijke slingers luidt Bach het nieuwe jaar in
Kort-kort-kort-lang, dat is het ritme van het ultrakorte melodische fragment waarop dit koraalvoorspel is gebouwd. Het zijn de vier beginnoten van een uiterst montere hymne voor de kersttijd en nieuwjaar, die weer is ontleend aan een zestiende-eeuws balletto van Gastoldi in driedelige maat. Daarmee is zowel het dansante karakter als het tempo verklaard. Het ritmische motief komt in de hymne steeds op andere noten terug, reden waarom ook de tekst zich bijna helemaal aan de ietwat kortademige opzet houdt. Maar Bach blijft plagerig hangen bij die vier beginnoten, waarvan er ook nog eens twee hetzelfde zijn. Pas gaandeweg krijgen we de hele melodie voorgeschoteld, maar ook dan blijft het motiefje de kop opsteken. Het is een gebbetje dat goed past bij de onstuitbaar vrolijke guirlandes waarmee de noten worden omspeeld. Ter ondersteuning klinkt in de bas een ostinato met carillonachtige trekjes. Ook dat onderschrijft de jubelende tekst, een lofzang op de komst van Christus.
Orgelbüchlein, BWV 599-644
Bach begon al in zijn tijd als hoforganist in Weimar (1708-1714) een eerste collectie aan te leggen van koraalbewerkingen en koraalvoorspelen (composities op basis van lutherse kerkliederen). Deze waren bedoeld voor in de kerkdienst, de voorspelen als inleiding voor de gemeentezang. Blijkens de inhoudsopgave in Bachs manuscript had het een bundel met 164 composities moeten worden, maar het werden er uiteindelijk niet meer dan 46 (BWV 599-644). Die ordening, gecombineerd met de geringe lengte van de stukken, wijst erop dat Bach van plan is geweest een complete cyclus van koraalbewerkingen samen te stellen. Later, in zijn tijd in Köthen, voorzag hij de bundel van een titelpagina. Daarop staat: Orgel-Büchlein, Worinne einem anfahenden Organisten Anleitung gegeben wird, auff allerhand Arth einen Choral durchzuführen… (Orgelboekje, waarin een beginnend organist geleerd wordt een koraal op allerlei manieren te bewerken…). De verzameling bestemde hij dus toen pas als leerboek, wellicht om in 1722 te presenteren bij zijn sollicitatie voor de post van Thomascantor in Leipzig, waar hem een belangrijke onderwijstaak te wachten stond. De leerlingen zullen er een kluif aan gehad hebben, want in een notendop bevatten de voorspelen het complete gamma aan barokke klaviertechnieken.
- BWV
- 615
- Titel
- In dir ist Freude
- Instrument
- orgel
- Genre
- orgelwerken
- Serie
- Orgelbüchlein
- Jaartal
- ca. 1708-1717
- Stad
- Weimar
- Bijzonderheden
- Opgenomen in een handschrift met 45 andere koraalvoorspelen; pas in 1722 in Köthen kreeg het manuscript een titelblad, met daarop de vermelding Orgelbüchlein.
Teksten
Origineel
Vertaling
Credits
-
- Publicatiedatum
- 22 januari 2016
-
- Opnamedatum
- 26 augustus 2015
-
- Locatie
- Stiftskirche St. Georg, Goslar-Grauhof
-
- Organist
- Theo Jellema
-
- Orgel
- Christoph Treutmann, 1731
-
- Cameraregie en montage
- Onno van Ameijde
-
- Camera
- Maarten van Rossem, Onno van Ameijde
-
- Muziekproductie, montage en mix
- Holger Schlegel
-
- Interview
- Onno van Ameijde
-
- Productie
- Jessie Verbrugh
Ontdek
Help ons All of Bach te voltooien
Een groot deel moet nog opgenomen worden voordat het gehele oeuvre van Bach online staat. Dit redden we niet zonder financiële steun van donateurs. Help ons de muzikale nalatenschap van Bach te voltooien en steun ons met een gift!