Ach, Gott und Herr
BWV 714 uitgevoerd door Bart Jacobs
Sint-Bavokerk, Haarlem
Achter de muziek
Verhaal
Verhaal
Achtergrondvideo's
Achtergrondvideo's
Credits
Credits
Mystiek Italiaans
Van wie zou Bach dit hebben opgepikt?
In zijn hele werk nam Bach regelmatig stijlen en vormen uit de Italiaanse muziek over. Toch is het eerste deel van BWV 714 bijzonder: bijna nergens schrijft Bach op zo’n puur Italiaanse manier orgelmuziek. Zoals organist Bart Jacobs opmerkt: dit is onmiskenbaar de Italiaanse stijl van durezze e legature, letterlijk ‘hardheden en gebonden noten’. Bach schrijft hier lange, liggende noten, en laat dissonanten oplossen en plaats maken voor nieuwe dissonanten, in een keten die pas aan het eind echt oplost. Dit soort mystieke muziek begeleidde in Italië vaak de elevatie; het tonen van de hostie tijdens de mis.
Het lijkt wat op Frescobaldi, maar meer nog klinkt dit als de improvisaties van Italiaanse kerkorganisten – nog steeds kun je in Italië organisten in deze stijl horen improviseren. Van wie zou Bach dit hebben opgepikt? Misschien indirect van de Italiaanse organist en componist Vincenzo Albrici. Hij werkte in Dresden en in 1681 zelfs een jaar aan de Thomaskerk in Leipzig, maar daarna vertrok hij naar Praag. Wellicht dat Albrici’s leerling Johann Kuhnau ook in deze Italiaanse stijl improviseerde? Een Italiaanse organist die Bach zelf gehoord kan hebben was Giovanni Alberto Ristori, die in 1715 in Dresden arriveerde. Samen met Zelenka en Heinichen was hij verantwoordelijk voor de kerkmuziek aan het Saksiche hof. Ongetwijfeld was hij een uitstekend organist, want in 1733 werd hij tijdelijk benoemd tot kamerorganist.
In het tweede deel van deze koraalbewerking kiest Bach voor een strenge canon. Alsof hij zelf schrok van zijn Italiaanse, mystieke uitstapje en daar een streng protestantse variant tegenover wilde zetten.
Orgel
Deze opname is gemaakt op het beroemde Müller-orgel in de Grote of Sint-Bavokerk in Haarlem. Het is een zeer bijzonder instrument uit 1738. Zowel Georg Friedrich Händel als Wolfgang Amadeus Mozart reisden naar Haarlem af om dit orgel te bespelen! Händel was erg gecharmeerd van het bijzondere Vox Humana-register. Het orgel telt ruim 5000 pijpen, verdeeld over 64 registers, en heeft drie manualen en pedaal.
- BWV
- 714
- Titel
- Ach, Gott und Herr / Ach, Gott und Herr per canonem
- Instrument
- orgel
- Genre
- orgelwerken
- Jaartal
- onbekend
- Stad
- Weimar
Teksten
Origineel
Vertaling
Credits
-
- Publicatiedatum
- 18 augustus 2017
-
- Opnamedatum
- 22 september 2016
-
- Locatie
- Sint-Bavokerk, Haarlem
-
- Organist
- Bart Jacobs
-
- Orgel
- Christian Müller, 1738
-
- Regie
- Bas Wielenga
-
- Muziekopname
- Guido Tichelman, Bastiaan Kuijt
-
- Audiomontage -en mix
- Guido Tichelman
-
- Camera
- Bas Wielenga, Jeroen Simons
-
- Licht
- Gregoor van de Kamp
-
- Interview
- Onno van Ameijde, Marloes Biermans
-
- Productie
- Jessie Verbrugh
Ontdek
Help ons All of Bach te voltooien
Een groot deel moet nog opgenomen worden voordat het gehele oeuvre van Bach online staat. Dit redden we niet zonder financiële steun van donateurs. Help ons de muzikale nalatenschap van Bach te voltooien en steun ons met een gift!