Toccata in D groot

Toccata in D groot

BWV 912 uitgevoerd door Bertrand Cuiller
in het Huis Bartolotti, Amsterdam

  • Menu
  • 1. Presto
  • 2. Allegro
  • 3. Adagio
  • 4. Fuga

Achter de muziek

Verhaal
Verhaal
Achtergrondvideo's
Achtergrondvideo's
Credits
Credits

Bijzonder elektrisch

Bach experimenteert met de Italiaanse klaviertraditie

Deze Toccata in D groot is de meest geliefde van Bachs zeven toccata’s. Ook Bertrand Cuiller heeft haar in het verleden heel vaak gespeeld. “Het is een heel theatraal stuk”, zegt hij, “bijzonder ‘elektrisch’”. Na een krachtig begin, dat zeer geïmproviseerd aandoet, volgt een meer doordacht gedeelte, waarin Bach verschillende thema’s een dialoog laat aangaan.

Een expressief recitatief vormt de overgang naar een Adagio in de ongebruikelijke toonsoort fis klein. Het Adagio is als een fuga geconcipieerd, maar is volgens Cuiller ook een beetje een lamento.
In een tweede recitatief bouwt Bach de dramatische spanning weer op, om dan uiteindelijk in een ‘vuurwerk’ los te barsten. De Toccata sluit af met een wilde dans die sterk aan een gigue doet denken. Op basis van een vrij simpel idee doet Bach in een groot tempo alle mogelijke toonaarden aan. Dit soort stukken laat bij uitstek de onstuimige Bach zien, vindt Cuiller. “Het zat niet alleen maar in zijn hoofd.”

In jeugdwerken als deze overschrijdt Bach allerlei denkbeeldige harmonische grenzen. Bij gebrek aan een Bach-handschrift baseren edities zich noodzakelijkerwijs op latere bronnen, en we weten dat Bachs muziek door sommige uitgevers werd ‘opgeschoond’. Stemvoeringen en chromatiek die buiten de lijntjes kleurden werden – ook tussen versies van deze Toccata – geregeld gecorrigeerd volgens de ‘regels’… die Bach zelf dus niet volgde. Wie weet welke inventieve rijkdom nog in een ver archief op ontdekking ligt te wachten?

Zeven toccata’s, BWV 910-916
De zeven toccata’s van Bach kunnen gezien worden als een afsluiting van zijn vroege periode als klaviercomponist. Hij heeft ze zelf niet als bundel bedacht, dat gebeurde pas na zijn dood. Toch laten ze een duidelijke samenhang zien, zowel wat de vorm als de stijl betreft. Het zijn uitgebreide, meerdelige werken. Maar anders dan bij de latere suites en partita’s, lopen de delen vrijwel naadloos in elkaar over. Bach staat hier nog duidelijk met één been in de zeventiende eeuw.

BWV
912
Titel
Toccata in D groot
Instrument
klavecimbel
Genre
klavierwerken
Serie
Zeven toccata's (klavier)
Jaartal
1705-1708
Stad
Weimar?
Bijzonderheden
BWV 912a is een vroege versie, wellicht bedoeld voor orgel

Achtergrondvideo's

Klavecinist Bertrand Cuiller

“De componist grijpt ons stevig bij de arm en dwingt ons de muziek in te duiken.”

Teksten

Origineel

Vertaling

Credits

  • Publicatiedatum
    13 april 2018
  • Opnamedatum
    27 mei 2017
  • Locatie
    Huis Bartolotti
  • Klavecinist
    Bertrand Cuiller
  • Klavecimbel
    Bruce Kennedy, 1989 naar Michael Mietke
  • Regie en beeldmontage
    Gijs Besseling
  • Muziekopname
    Guido Tichelman, Pim van der Lee
  • Muziekmontage en -mix
    Guido Tichelman
  • Camera en licht
    Gijs Besseling, Danny Noordanus
  • Datahandling
    Eline Eestermans
  • Interview
    Jan Van den Bossche
  • Productie concert
    Marco Meijdam
  • Productie opname
    Jessie Verbrugh
  • Met dank aan
    Vereniging Hendrick de Keyser

Help ons All of Bach te voltooien

Een groot deel moet nog opgenomen worden voordat het gehele oeuvre van Bach online staat. Dit redden we niet zonder financiële steun van donateurs. Help ons de muzikale nalatenschap van Bach te voltooien en steun ons met een gift!