Fluitsonate in b klein
BWV 1030 uitgevoerd door Marten Root en Menno van Delft
Concertgebouw, Amsterdam
Achter de muziek
Verhaal
Verhaal
Achtergrondvideo's
Achtergrondvideo's
Credits
Credits
Een losbol
Schreef Bach deze sonate voor het zwarte schaap van de familie?
Er is maar een handjevol fluitsonates van Bach bekend, en daarvan is alleen de Sonate in b klein compleet in Bachs handschrift overgeleverd. Welke fluitist Bach voor dit veeleisende stuk vol subtiliteiten in 1736/37 in gedachten had, is in nevelen gehuld. Maar dat het een excellent musicus geweest moet zijn, staat als een paal boven water. Er was namelijk in 1724 ook een passerende virtuoos nodig – Gabriel Buffardin – om Bach te verleiden het instrument voor het eerst in Leipzig in zijn cantates te gebruiken.
Bach deed voor de wekelijkse concerten met zijn Collegium Musicum vaak een beroep op het muzikale puikje van de studenten aan de universiteit van Leipzig. Een daarvan was fluitist Jacob von Staehlin, een studiegenoot van Carl Philipp Emanuel. Von Staehlin vertrok in 1735 naar Sint-Petersburg, dus hij heeft deze sonate waarschijnlijk niet gespeeld. Maar uit een latere brief blijkt dat hij in Leipzig veel plezier beleefde aan het spelen van fluitduetten met Carls jongere broertje Johann Gottfried Bernhard. Deze derde Bachzoon, geboren in 1715, wordt zo goed als doodgezwegen in de Bachliteratuur. Vreemd is dat niet: hij overleed al vroeg en van hem zijn geen composities bekend. Maar helemaal ondenkbaar is het niet dat deze Bachzoon rond zijn eenentwintigste de vertolker van de Sonate in b klein is geweest.
Feit is dat Johann Gottfried muzikaal zeer begaafd was, maar ook een problematisch karakter had. Von Staehlin noemde hem vijftig jaar later in zijn brief nog ‘windig’, een losbol dus. Een organistenpost in Mühlhausen verliet Johann Gottfried na anderhalf jaar alweer, met achterlating van schulden, die zijn vader voor hem voldeed. Vervolgens bezorgde vader Bach hem een nieuwe baan in Sangerhausen, waar hij na een jaar, opnieuw met achterlating van schulden, de benen nam. Nu met onbekende bestemming. Met het zwarte schaap van de familie kwam het daarna niet meer goed. In januari 1739 schreef Johann Gottfried zich nog in als rechtenstudent in Jena, maar vier maanden later overleed hij. Wie weet hoeveel meer werken voor fluit er in Bachs oeuvre terug te vinden zou zijn geweest als hij zou zijn blijven leven.
- BWV
- 1030
- Titel
- Sonate voor klavecimbel en traverso in b klein
- Instrument
- klavecimbel, traverso
- Genre
- kamermuziek
- Jaartal
- voltooid rond 1736/37
- Stad
- Köthen/Leipzig
- Bijzonderheden
- Vermoedelijk een bewerking van een al in de jaren 1720 in Köthen ontstane sonate voor een ander instrument dan de fluit. Er is van de klavecimbelpartij ook een versie in g klein overgeleverd.
Achtergrondvideo's
Teksten
Origineel
Vertaling
Credits
-
- Publicatiedatum
- 17 juni 2016
-
- Opnamedatum
- 17 oktober 2015
-
- Locatie
- Concertgebouw, Amsterdam
-
- Fluitist
- Marten Root
-
- Klavecinist
- Menno van Delft
-
- Traverso
- Fridtjof Aurin naar Jacob Denner, ca. 1720
-
- Klavecimbel
- Geert Karman naar J.H. Gräbner, 1774
-
- Cameraregie en montage
- Dick Kuijs
-
- Muziekopname, -montage en -mix
- Everett Porter
-
- Camera
- Martine Rozema, Caroline Nutbey
-
- Camera-assistentie
- Marijn Kooy
-
- Licht
- Tim Groot
-
- Interview
- Gijs Besseling, Kasper Koudenburg
-
- Productie concert
- Imke Deters
-
- Productie opname
- Jessie Verbrugh
Ontdek
Help ons All of Bach te voltooien
Een groot deel moet nog opgenomen worden voordat het gehele oeuvre van Bach online staat. Dit redden we niet zonder financiële steun van donateurs. Help ons de muzikale nalatenschap van Bach te voltooien en steun ons met een gift!