Bereitet die Wege, bereitet die Bahn
BWV 132 uitgevoerd door de Nederlandse Bachvereniging
onder leiding van Alfredo Bernardini
Waalse Kerk, Amsterdam
Achter de muziek
Verhaal
Verhaal
Achtergrondvideo's
Achtergrondvideo's
Teksten
Teksten
Credits
Credits
Heet van de naald
Poëzie van Salomo Franck, goede musici en zijn nieuwe positie als concertmeester brachten Bach nieuwe inspiratie.
Een beter salaris en meer muzikale armslag, dat waren de ambities van de jonge Bach na amper een jaar als organist van de Blasiuskirche in Mühlhausen. Hij had deze post aangenomen omdat in Mühlhausen kwaliteiten op het gebied van het vocaal componeren uitdrukkelijk gewenst waren. Maar in de praktijk vielen de mogelijkheden tegen. Bachs kansen keerden toen hertog Wilhelm Ernst van Weimar hem midden 1708 vroeg om het gerenoveerde orgel van zijn hofkapel te komen keuren. De bejaarde hoforganist aldaar moest door ziekte afhaken, waardoor Bach ook het inwijdingsrecital op zich kon nemen. Dat bleek zo’n succes dat hem per direct de dubbelfunctie van hoforganist en kamermusicus werd aangeboden. Belangrijk voor Bach was dat hij hier voor het eerst met professionele musici zou kunnen samenwerken. Zijn uiteindelijke streven was namelijk een ‘goed georganiseerde kerkmuziek’ – waarvoor hij dan zelf uiteraard alle muziek wilde componeren.
Al met al duurde het nog tot 1714 voordat Bach tot concertmeester werd bevorderd en hij zijn vocale dromen kon gaan waarmaken, maar toen besloot hij ook direct tot compositorische vernieuwingen. De nadruk verschoof van formele zettingen van Bijbelteksten naar recitatieven en da capo-aria’s, geschreven op nieuwe teksten en alleen incidenteel aangevuld met een koraal. Leverancier van die nieuwe poëzie was onder anderen Salomo Franck, hofbibliothecaris in Weimar, die in 1715 zijn bundel Evangelisches Andachts-Opffer publiceerde. Bach verklankte veel van diens teksten heet van de naald: nog in hetzelfde jaar niet minder dan tien stuks, waaronder ook Bereitet die Wege, bereitet die Bahn.
In deze cantate worden drie aria’s afgewisseld met twee recitatieven en klinkt aan het slot een koraal. Er zijn feestelijke aria’s voor de sopraan, de alt en de bas, waarbij een glansrol is weggelegd voor steeds een ander instrument. De hobo manifesteert zich in de lange openingsaria en het ultrakorte slotkoraal, de cello krijgt van Bach een obligate partij in de basaria, terwijl de alt van een wervelende omspeling wordt voorzien door de viool. Zowel de vocale als de instrumentale partijen zijn veeleisend en geven een indicatie van het niveau van de musici waarover Bach in Weimar kon beschikken. Het slotdeel van deze cantate is niet overgeleverd; doorgaans wordt hier het slotkoraal uit cantate BWV 164 ingepast.
- BWV
- 132
- Titel
- Bereitet die Wege, bereitet die Bahn
- Genre
- cantates
- Jaartal
- 1715
- Stad
- Weimar
- Tekstdichter
- Salomo Franck
- Bestemming
- vierde zondag van de Advent
- Eerste uitvoering
- 22 december 1715
Achtergrondvideo's
Sopraan Julia Doyle
“Hoe worstelt sopraan Julia Doyle zich door bladzijden lang een en al zestiende noten?”
Dirigent Alfredo Bernardini
“Dirigent en hoboïst Alfredo Bernardini over de verschillende stemtonen in de tijd van Bach.”
Teksten
Origineel
1. Arie (Sopran)
Bereitet die Wege,
bereitet die Bahn!
Bereitet die Wege
und machet die Stege
im Glauben und Leben
dem Höchsten ganz eben,
Messias kömmt an!
2. Rezitativ (Tenor)
Willst du dich Gottes Kind
und Christi Bruder nennen,
so müssen Herz und Mund
den Heiland frei bekennen.
Ja, Mensch, dein ganzes Leben
muss von dem Glauben Zeugnis geben!
Soll Christi Wort und Lehre
auch durch dein Blut versiegelt sein,
so gib dich willig drein!
Denn dieses ist der Christen
Kron und Ehre.
Indes, mein Herz, bereite
noch heute
dem Herrn die Glaubensbahn
und räume weg die Hügel und die Höhen,
die ihm entgegen stehen!
Wälz ab die schweren Sündensteine,
nimm deinen Heiland an,
dass er mit dir im Glauben sich vereine!
3. Arie (Bass)
Wer bist du? Frage dein Gewissen,
da wirst du sonder Heuchelei,
ob du, o Mensch, falsch oder treu,
dein rechtes Urteil hören müssen.
Wer bist du?
Frage das Gesetze,
das wird dir sagen, wer du bist,
ein Kind des Zorns in Satans Netze,
ein falsch und heuchlerischer Christ.
4. Rezitativ (Alt)
Ich will, mein Gott, dir frei heraus bekennen,
ich habe dich bisher nicht recht bekannt.
Ob Mund und Lippen gleich dich Herrn und Vater nennen,
hat sich mein Herz doch von dir abgewandt.
Ich habe dich verleugnet mit dem Leben!
Wie kannst du mir ein gutes
Zeugnis geben?
Als, Jesu, mich dein Geist und Wasserbad
gereiniget von meiner Missetat,
hab ich dir zwar stets feste Treu versprochen;
Ach! aber ach! der Taufbund ist gebrochen.
Die Untreu reuet mich!
Ach Gott, erbarme dich,
ach hilf, dass ich mit unverwandter Treue
den Gnadenbund im Glauben stets erneue!
5. Arie (Alt)
Christi Glieder, ach bedenket,
was der Heiland euch geschenket
durch der Taufe reines Bad!
Bei der Blut- und Wasserquelle
werden eure Kleider helle,
die befleckt von Missetat.
Christus gab zum neuen Kleide
roten Purpur, weisse Seide,
diese sind der Christen Staat.
6. Choral
Ertödt uns durch deine Güte;
erweck uns durch deine Gnad;
den alten Menschen kränke,
dass der neu' leben mag
wohl hie auf dieser Erden,
den Sinn und all Begehrden
und G'danken habn zu dir.
Vertaling
1. Aria
Bereidt de wegen,
bereidt de baan!
Bereidt de wegen
en maakt de paden vrij
in uw geloof en leven
voor de allerhoogste,
de Messias komt!
2. Recitatief
Wilt u zich kind van God
of broeder van Christus noemen,
dan moeten uw hart en mond
zich bekennen tot de Heiland.
Ja, mens, uw hele leven
moet van dat geloof getuigen!
Laten Christus’ woord en leer
tot in uw bloed verzegeld zijn,
geef u er volledig aan over!
Want dat is de
kroon en eer van Christus,
daarom, mijn hart,
maak nog vandaag
voor de Heer de weg naar het geloof vrij,
ruim uit de weg de heuvels en hoogten
die hem belemmeren en hinderen.
Wentel de zware zondestenen weg,
ontvang uw Heiland
en laat hem één worden met u in het geloof!
3. Aria
Wie ben je? Vraag je geweten,
dan zul je zonder huichelarij
o mens, of je vals bent of trouw,
je rechtvaardige oordeel moeten aanhoren.
Wie ben je?
Vraag het het gerecht,
dat zal zeggen wie je bent,
een kind van de toorn in duivels’ netten,
een valse en huichelachtige Christen.
4. Recitatief
Ik wil, mijn God, mij vrij aan u overgeven,
ik heb mij tot nu toe niet echt tot u bekeerd.
Mijn mond en lippen noemen u wel
Heer en Vader,
mijn hart heeft zich van u afgewend.
Ik heb u verloochend in mijn leven!
Hoe kunt u nu goed
van mij getuigen?
Als uw geest en waterdoop, o Jezus,
mij reinigden van mijn zonden,
heb ik u wel steeds trouw beloofd,
ach! Maar ach! Die doopbelofte is gebroken.
Die ontrouw berouwt mij zeer!
Ach God, heb mededogen met mij,
ach help, dat ik met niet aflatende trouw
de band van genade en geloof steeds vernieuw!
5. Aria
Christus’ leden, ach bedenkt
wat de Heiland u geschonken heeft
door de doop in een rein bad!
Bij de bloed- en waterbron
worden uw kleren schoon
van de zonde die ze bedekt.
Christus gaf als nieuw kleed
purperrode, witte zijde,
dat is de dracht der Christenen.
6. Koraal
Dood ons door uw goedheid;
wek ons door uw genade;
maak de ouden ziek,
opdat de jongen leven
goed en wel op deze aarde,
met hun zin, begeerten
en gedachten bij U.
Credits
-
- Publicatiedatum
- 19 december 2014
-
- Opnamedatum
- 8 juni 2014
-
- Locatie
- Waalse Kerk, Amsterdam
-
- Hobo en leiding
- Alfredo Bernardini
-
- Sopraan
- Julia Doyle
-
- Alt
- Tim Mead
-
- Tenor
- Jan Kobow
-
- Bas
- Dominik Wörner
-
- Viool 1
- Shunske Sato
-
- Viool 2
- Cecilia Bernardini
-
- Altviool
- Staas Swierstra
-
- Cello
- Lucia Swarts
-
- Contrabas
- Robert Franenberg
-
- Fagot
- Benny Aghassi
-
- Klavecimbel
- Siebe Henstra
-
- Orgel
- Leo van Doeselaar
-
- Productie concert
- Marco Meijdam, Imke Deters
-
- Productie
- Zoë de Wilde, Frank van der Weij
-
- Cameraregie
- MaNOj Kamps, Onno van Ameijde, Jasper Verkaart
-
- Director of photography
- Sal Kroonenberg
-
- Camera
- Jorrit Garretsen, Joris Kerbosch, Sal Kroonenberg
-
- Montage
- Jasper Verkaart, MaNOj Kamps, Frank van der Weij
-
- Muziekopname
- Leo de Klerk
-
- Licht
- Harm Bredero, Alban Riphagen
-
- Geluids-assistenten
- Jaap Firet, Pim van der Lee, Jaap van Stenis, Bobby Verbakel
-
- Make up
- Marloes Bovenlander, Jamila el Bouch
-
- Camera-assistent
- Izak de Dreu
-
- Muziekmontage en mixage
- Leo de Klerk, Frank van der Weij
-
- Muziekmontage assistent
- Martijn Snoeren
-
- Kleurcorrectie
- Marlieke Kasten
-
- Met dank aan
- Nienke Meuleman
Ontdek
Help ons All of Bach te voltooien
Een groot deel moet nog opgenomen worden voordat het gehele oeuvre van Bach online staat. Dit redden we niet zonder financiële steun van donateurs. Help ons de muzikale nalatenschap van Bach te voltooien en steun ons met een gift!