Bleib bei uns, denn es will Abend werden
BWV 6 uitgevoerd door de Nederlandse Bachvereniging
onder leiding van Jos van Veldhoven
Waalse Kerk, Amsterdam
Achter de muziek
Verhaal
Verhaal
Achtergrondvideo's
Achtergrondvideo's
Teksten
Teksten
Credits
Credits
Ongeloof op weg naar Emmaüs
Een sobere, strenge blik naar binnen
Kan het waar zijn? Stond Jezus inderdaad op uit de dood? De vrouwen bij het lege graf zeggen van wel. De twee leerlingen die op weg naar Emmaüs zijn, twijfelen aan het langverwachte wonder. Ze smeken de man die hen vergezelt – en die hun onderweg kundig de profetie onderwijst – om nog wat te blijven, want de nacht valt, de dag is bijna ten einde, de angst... Maar ze zagen niet, of konden nog niet zien, dat ze al die tijd met de verrezen Christus spraken. Hun geloof schoot tekort.
Dat contrast tussen geloof en ongeloof, licht en duisternis, verlossing en zonde is het thema van deze cantate. Bach werkte met een nogal taaie tekst, en veel auteurs vermoeden dan ook de hand van een theoloog. Bach laat het vallen van de nacht horen in allerlei traag dalende lijnen, onder meer op het motief ‘Bleib bei uns’, dat doet denken aan ‘Ruht wohl’ uit de Johannes-Passion, BWV 245 van een jaar eerder. Het smekende openingsdeel heeft een opgewonden fuga in het hart, de innerlijke storm van de apostelen? Als klaroenen roepen ze om de beurt, en plots samen: ‘Bleib bei uns!’
Na een parafrase van het gebed door de alt en een warme hobo da caccia volgt het eerste koraal: nóg eens een angstige smeekbede: ‘Blijf toch bij ons’, maar nu omspeeld door een voorzichtig hoopvolle violoncello piccolo; Bach of zijn bewerker nam dit deel op in de zogenoemde Schübler-Choräle. Pas in het vierde deel, een basrecitatief, wordt de tekstdichter concreet met een waarschuwende verwijzing naar het bijbelboek Openbaring: blijf zondigen en God zal zijn licht wegnemen. De tenor verklankt dan met schrijnende stappen het mulle, ongemakkelijke pad van de zonde afgezet tegen het glanzende ‘licht’, waarop het koor besluit met een kort gebed in de vorm van couplet uit het Lutherlied ‘Erhalt uns, Herr, bei deinem Wort’.
- BWV
- 6
- Titel
- Bleib bei uns, denn es will Abend werden
- Instrument
- alt, bas, sopraan, tenor
- Genre
- cantates
- Jaartal
- 1725
- Tekstdichter
- Christoph Birkmann?
- Bestemming
- Tweede Paasdag
- Eerste uitvoering
- 2 april 1725
- Bijzonderheden
- Het koraal Ach bleib bei uns transcribeerde Bach voor orgel in zijn Schübler-Choräle, BWV 649
Ter nagedachtenis aan
Maarten van der Vlerk
Achtergrondvideo's
Teksten
Origineel
1. Chor
Bleib bei uns, denn es will Abend
werden, und der Tag hat sich geneiget.
2. Arie (Alt)
Hochgelobter Gottessohn,
lass es dir nicht sein entgegen,
dass wir itzt vor deinem Thron
eine Bitte niederlegen:
Bleib, ach bleibe unser Licht,
weil die Finsternis einbricht.
3. Arie (Sopran)
Ach bleib bei uns, Herr Jesu Christ,
weil es nun Abend worden ist,
dein göttlich Wort, das helle Licht,
lass ja bei uns auslöschen nicht.
In dieser letzt’n betrübten Zeit
verleih uns, Herr, Beständigkeit,
dass wir dein Wort und Sacrament
rein b’halten bis an unser End.
4. Rezitativ (Bass)
Es hat die Dunkelheit
an vielen Orten überhand genommen.
Woher ist aber dieses kommen?
Bloss daher, weil sowohl
die Kleinen als die Grossen
nicht in Gerechtigkeit
vor dir, o Gott, gewandelt
und wider ihre Christenpflicht gehandelt.
Drum hast du auch den Leuchter
umgestossen.
5. Arie (Tenor)
Jesu, lass uns auf dich sehen,
dass wir nicht
auf den Sündenwegen gehen.
Lass das Licht
deines Worts uns helle scheinen
und dich jederzeit treu meinen.
6. Choral
Beweis dein Macht, Herr Jesu Christ,
der du Herr aller Herren bist;
Beschirm dein arme Christenheit,
Dass sie dich lob in Ewigkeit.
Vertaling
1. Koor
Blijf bij ons, want het wordt avond
en de dag loopt ten einde.
2. Aria (alt)
Hooggeprezen Zoon van God,
laat het niet tegen uw wil zijn
dat wij nu voor uw troon
een bede neerleggen:
Blijf, ach, blijf ons licht,
want de duisternis valt.
3. Aria (sopraan)
Ach, blijf bij ons, Heer Jezus Christus,
want het is nu avond geworden,
laat uw goddelijke woord, het heldere licht
bij ons niet uitdoven.
Geef ons in deze laatste, droevige tijd
standvastigheid, Heer,
zodat wij uw woord en sacrament
zuiver bewaren tot aan ons einde.
4. Recitatief (bas)
De duisternis heeft
op veel plaatsen de overhand gekregen.
Maar hoe is dat gekomen?
Alleen doordat zowel
de kleinen als de groten
niet in gerechtigheid
voor uw ogen, o God, hebben gewandeld
en in strijd met hun christenplicht hebben gehandeld.
Daarom hebt u ook de kandelaar omver
gestoten.
5. Aria (tenor)
Jezus, laten we onze blik op u richten,
zodat wij niet
op zondige wegen gaan.
Laat het licht van uw woord
helder voor ons schijnen
en u altijd getrouw liefhebben.
6. Koraal
Bewijs uw macht, Heer Jezus Christus,
Heer van alle heren,
bescherm uw arme christenheid,
opdat zij u prijst in eeuwigheid.
vertaling © Ria van Hengel
Credits
-
- Publicatiedatum
- 8 juni 2018
-
- Opnamedatum
- 11 februari 2018
-
- Locatie
- Waalse Kerk, Amsterdam
-
- Dirigent
- Jos van Veldhoven
-
- Sopraan
- Maria Keohane
-
- Alt
- Tim Mead
-
- Tenor
- Daniel Johannsen
-
- Bas
- Matthew Brook
-
- Ripiënisten sopraan
- Hilde Van Ruymbeke, Marjon Strijk
-
- Ripiënisten alt
- Barnabás Hegyi, Marleene Goldstein
-
- Ripiënisten tenor
- Kevin Skelton, Guy Cutting
-
- Ripiënisten bas
- Drew Santini, Matthew Baker
-
- Viool 1
- Shunske Sato, Anneke van Haaften, Pieter Affourtit
-
- Viool 2
- Sayuri Yamagata, Lidewij van der Voort, Paulien Kostense
-
- Altviool
- Staas Swierstra, Jan Willem Vis
-
- Cello
- Lucia Swarts, Richte van der Meer
-
- Contrabas
- Robert Franenberg
-
- Hobo
- Martin Stadler, Peter Frankenberg
-
- Hobo da caccia
- Yongcheon Shin
-
- Fagot
- Benny Aghassi
-
- Orgel
- Leo van Doeselaar
-
- Klavecimbel
- Siebe Henstra
-
- Regie en beeldmontage
- Bas Wielenga
-
- Muziekopname
- Guido Tichelman, Bastiaan Kuijt, Pim van der Lee
-
- Audiomontage- en mix
- Guido Tichelman
-
- Camera
- Merijn Vrieling, Ivo Palmen, Martin Struijf, Bjorn Tiebout
-
- Director of photography
- Merijn Vrieling
-
- Licht
- Zen Bloot, Henry Rodgers, Patrick Galvin
-
- Regieassistent
- Ferenc Soeteman
-
- Beeldtechniek
- Vincent Nugteren
-
- Settechniek
- Dennis van Hoek
-
- Datahandling
- Jesper Blok
-
- Projectmanager NEP
- Peter Ribbens
-
- Interview
- Onno van Ameijde, Marloes Biermans
-
- Productie concert
- Imke Deters
-
- Productie opname
- Jessie Verbrugh
-
- Ter nagedachtenis aan
- Maarten van der Vlerk (1961-2016)
-
- >
- "Maarten blijft bij ons, in onze gedachten."
Ontdek
Help ons All of Bach te voltooien
Een groot deel moet nog opgenomen worden voordat het gehele oeuvre van Bach online staat. Dit redden we niet zonder financiële steun van donateurs. Help ons de muzikale nalatenschap van Bach te voltooien en steun ons met een gift!