Trio super: Nun komm, der Heiden Heiland
BWV 660 uitgevoerd door Leo van Doeselaar
Waalse Kerk, Amsterdam
Achter de muziek
Verhaal
Verhaal
Achtergrondvideo's
Achtergrondvideo's
Credits
Credits
Kruisen in de Advent
Hoe een eigenaardige koraalbewerking Jezus geboorte en lijdensdood verbindt
Menig predikant merkt met Kerstmis op hoe de Passie, de christelijke belofte van verlossing, er nooit was gekomen zonder Jezus’ geboorte. De twee polen zijn nauw verbonden, en Luther refereert eraan in Nun komm, der Heiden Heiland met het contrast tussen licht en donker. Bach laat er op zijn beurt in BWV 660 ook geen twijfel over bestaan: het hele, duistere werk is doortrokken van kruissymboliek.
Sowieso is dit compacte stuk voer voor interpretatie. De twee gelijkwaardige basstemmen zijn wellicht een bewerking van viola da gamba- en cellopartijen – de grote akkoorden aan het eind van elke frase zijn typisch gambistisch –, maar kunnen tegelijk symbool staan voor God als basis, of zelfs voor een duet tussen God en Jezus, gelijk maar anders. Sommigen horen in het curieuze slot hoe God zijn zoon verlaat, anderen zien de ongemakkelijke harmonieën als een verklanking van Jezus’ hellegang, aangekondigd in het adventskoraal, en de vervulling van Gods gebod.
Maar het meest hoorbaar zijn alle kruisen. Dat begint in de bassen, die in deze uitvoering vrijwel identiek klinken en dus voortdurend in elkaars register zitten. Wie de noten meeleest, ontdekt bovendien hoe geraffineerd Bach het melodiebegin laat klinken, niet binnen een stem, maar verdeeld over de twee. Door bovendien de derde toon van de melodie (op het woord ‘der’) iets te verhogen wordt de sprong naar ‘Heiden’ kleiner en dissonant, en dat is niet toevallig hetzelfde interval als in Lass’ Ihn kreuzigen en Komm süsses Kreuz in de Matthäus-Passion.
18 Choräle/Leipziger Choräle, BWV 651-668
In de laatste tien jaar van zijn leven verzamelde en vervolmaakte Bach een reeks koraalbewerkingen, vermoedelijk met het plan ze, net als het derde deel van de Clavier-Übung in 1739, in druk te laten verschijnen. Het gaat om een selectie van zijn composities uit veel vroegere jaren, toen hij in Weimar, Arnstadt en Mühlhausen als organist werkzaam was. De verzameling werd bekend onder de noemer 18 Choräle of Leipziger Choräle. Overigens is 18 koralen een misleidende titel. De set bevatte oorspronkelijk 17 stukken. Het achttiende, Vor deinen Thron tret ich (BWV 668), is later aan Bachs manuscript toegevoegd.
- BWV
- 660
- Titel
- Trio super: Nun komm, der Heiden Heiland
- Instrument
- orgel
- Genre
- orgelwerken
- Serie
- 18 Choräle (orgel)
- Jaartal
- eerste versie 1711-13, handschrift 1739-42
- Stad
- Weimar/Leipzig
- Bijzonderheden
- Er bestaan drie versies van deze koraalbewerking: BWV 660, 660a en 660b. BWV 660a is een vroegere versie met een minder versierde bovenstem en meer aanwijzingen dat het gaat om een transcriptie van een inmiddels verloren cantatedeel. BWV 660b is wellicht geen bewerking door Bach zelf en heeft de basstemmen in linker- en rechterhand, het koraal (zonder ornamenten) in het pedaal.
Achtergrondvideo's
Teksten
Origineel
Vertaling
Credits
-
- Publicatiedatum
- 9 januari 2015
-
- Opnamedatum
- 23 juni 2014
-
- Locatie
- Waalse Kerk, Amsterdam
-
- Organist
- Leo van Doeselaar
-
- Orgel
- Christian Müller, 1734
-
- Productie
- Frank van der Weij
-
- Cameraregie
- Jan Van den Bossche
-
- Directors of photography
- Sal Kroonenberg, Ruben van den Broeke
-
- Grip
- Antoine Petiet
-
- Muziekproductie, montage en mix
- Holger Schlegel
-
- Beeldmontage
- Dylan Glyn Jones
-
- Kleurcorrectie
- Jef Grosfeld
-
- Productie-assistentie
- Marco Meijdam, Zoë de Wilde
Ontdek
Help ons All of Bach te voltooien
Een groot deel moet nog opgenomen worden voordat het gehele oeuvre van Bach online staat. Dit redden we niet zonder financiële steun van donateurs. Help ons de muzikale nalatenschap van Bach te voltooien en steun ons met een gift!