Vater unser im Himmelreich

Vater unser im Himmelreich

BWV 683 door Leo van Doeselaar
Waalse Kerk, Amsterdam

Achter de muziek

Verhaal
Verhaal
Achtergrondvideo's
Achtergrondvideo's
Credits
Credits

Een wonderlijk paar

Op een daverend en complex 'Onze Vader' volgt een dromerig gebed

Na de ‘canonische wurggreep’ van BWV 682, Bachs grote koraalbewerking van het Vater unser im Himmelreich met pedaal, is dit kleine werkje op dezelfde melodie als een frisse wind. Zonder enige opsmuk of onderbreking klinkt het lied in de bovenstem, begeleid door op en neer-lopende motieven en liggende noten die zo een helder akkoordschema maken. Al met al een heel ‘klassieke’ aanpak die lijkt op die van het (veel) oudere Orgelbüchlein. Dat lijkt te stroken met het idee dat deze bewerking al dateert uit Weimar en Bach erop teruggreep toen hij in 1739 koraalbewerkingen verzamelde voor het derde deel van zijn Clavier-Übung.
De loopjes vinden misschien hun oorsprong in de melodie op ‘und willst das beten von uns hab’n’ (‘u wilt dat wij bidden’) en inderdaad ademt de muziek in al z’n rechttoe-rechtaan eenvoud een sfeer van aandacht en bezinning.

Clavier-Übung
Bach publiceerde in Leipzig tussen 1731 en 1741 vier delen Clavier-Übung, een titel die Johann Kuhnau, zijn voorganger als Thomascantor, al eerder had gebruikt voor soortgelijke bundels met werk voor orgel en klavecimbel. De composities zijn zeer verschillend van aard en hebben, anders dan de titel doet vermoeden, een hoge moeilijkheidsgraad. Alle op dat moment gangbare stijlen, genres en technieken voor klavecimbel en orgel laat Bach de revue passeren, maar dan in de superieure vorm waar alleen hij het patent op had. 

Clavier-Übung I (1731) bevat de zes partita's, BWV 825-830, Clavier-Übung II (1735) het Concerto nach italienischem Gusto, BWV 971 en de Ouverture nach französischer Art, BWV 831, en Clavier-Übung IV (1741) de Goldbergvariaties, BWV 988. Clavier-Übung III (1739) is als enige en omvangrijkste deel bestemd voor orgel en bevat voornamelijk koraalbewerkingen, dat wil zeggen orgelpreludes gebaseerd op Lutherse kerkliederen. Van ieder koraal maakte Bach twee versies: een voor groot orgel en een voor een kleiner orgeltype. De meeste koralen verwijzen naar de zes pijlers van de catechismus. Het is onduidelijk of Bach ze ook tijdens de dienst speelde, of dat hij er misschien voor eigen gebruik zijn muzikale ideeën in uitwerkte, zonder zicht op een publieke uitvoering.

BWV
683
Titel
Vater unser im Himmelreich
Instrument
orgel
Genre
orgelwerken
Serie
Clavier-Übung III
Jaartal
publicatie in 1739
Stad
Weimar?/Leipzig
Bijzonderheden
De op dit koraal gebaseerde bewerking BWV 683a is niet van Bach zelf.

Achtergrondvideo's

Organist Leo van Doeselaar

“Leo van Doeselaar over het orgelregister dat de menselijke stem als een soort synthesizer imiteert.”

Teksten

Origineel

Vertaling

Credits

  • Publicatiedatum
    17 april 2015
  • Opnamedatum
    23 juni 2014
  • Locatie
    Waalse Kerk, Amsterdam
  • Organist
    Leo van Doeselaar
  • Orgel
    Christian Müller, 1734
  • Productie
    Frank van der Weij
  • Cameraregie
    Jan Van den Bossche
  • Directors of photography
    Sal Kroonenberg, Ruben van den Broeke
  • Grip
    Antoine Petiet
  • Muziekproductie, montage en mix
    Holger Schlegel
  • Beeldmontage
    Dylan Glyn Jones
  • Kleurcorrectie
    Jef Grosfeld
  • Productie-assistentie
    Marco Meijdam, Zoë de Wilde

Help ons All of Bach te voltooien

Een groot deel moet nog opgenomen worden voordat het gehele oeuvre van Bach online staat. Dit redden we niet zonder financiële steun van donateurs. Help ons de muzikale nalatenschap van Bach te voltooien en steun ons met een gift!