Prelude in a klein

Prelude in a klein

BWV 931 uitgevoerd door Dymitr Szostak
Maltezerhuis, Utrecht

Achter de muziek

Verhaal
Verhaal
Achtergrondvideo's
Achtergrondvideo's
Credits
Credits

In vaders handen

Een roerende oefenprelude op postzegelformaat

Het heeft iets vertederends om je voor te stellen hoe vader Bach zijn zoon Wilhelm Friedemann het componeren leerde. Je ziet ze misschien samen aan het klavier geduldig de ene na de andere wending proberen, bij fonkelend kaarslicht (om het plaatje compleet te maken). Of, en waarschijnlijk meer in lijn met de werkelijkheid, probeerde de extreem getalenteerde tiener zich in een hoekje te concentreren terwijl het Bach-huishouden om hem heen raasde. Het huis van Thomascantor Bach in Leipzig was immers veel meer dan een woning: Johann Sebastian ontving er zijn leerlingen, kopieerde samen met familie en collega’s muziek voor dagelijks gebruik, en herbergde op zolder ook nog een troep koorknapen.

Wilhelm Friedemanns uitzonderlijke gaven blijken uit het Klavierbüchlein, waarvan de eerste noten in 1720 werden genoteerd. De zorgvuldig georganiseerde collectie laat iets zien van een ‘Bach-methode’: een reeks stukken in oplopende moeilijkheidsgraad, bedoeld om studenten – en vooral deze ene – klaar te stomen voor het echte werk. Wie een solide techniek en inzicht in het contrapunt had ontwikkeld, kon verder met de tweestemmige Inventies, de Sinfonia’s en zo voort.

De meeste korte preludes in het Büchlein zijn harmonisch nog vrij tam – het waren immers vingeroefeningen – maar BWV 931 springt eruit door zijn emotioneel geladen chromatiek (het gebruik van noten die van oorsprong niet in de toonsoort van het stuk voorkomen, red). In slechts acht maten ontvouwt zich een muzikale volzin vol expressieve sprongen en retorische gebaren. Een zin die zelfs het begin van een langer werk had kunnen vormen, want de muziek klinkt opvallend ‘volwassen’, met een enigszins open einde. Niet slecht voor een tienjarige (!): inmiddels gaat men er namelijk van uit dat dit een compositieoefening van Wilhelm Friedemann zelf is, door vader Bach aan het papier toevertrouwd.

Jong talent
Eens per twee à drie jaar organiseert de Nederlandse Bachvereniging een talentontwikkelingsproject voor jonge, getalenteerde musici tot 18 jaar. In deze projecten staat de uitvoeringspraktijk van Bachs muziek centraal. Zo brengen we jong talent in aanraking met de historische uitvoeringspraktijk en verdiepen we hun inzicht in Bachs muziek. In dit talentontwikkelingsproject werkten we met de toetsenisten van de toekomst. Zeven internationale toptalenten tussen de 10 en 18 jaar werden na audities geselecteerd en volgden twee masterclasses van Siebe Henstra waarin hij de talenten liet kennismaken met Bach, het klavecimbel en barokke speeltechnieken en -stijlen. Ze studeerden elk enkele stukken in uit het Klavierbüchlein für Wilhelm Friedemann Bach, waaronder de Negen Kleine Preludes, BWV 924-932, die Bach schreef om zijn zoon Wilhelm Friedemann beter te leren spelen. De ingestudeerde werken namen de jonge klavecinisten in oktober 2024 op voor All of Bach in het Maltezerhuis in Utrecht.

BWV
931
Titel
Prelude in a klein
Instrument
klavecimbel
Genre
klavierwerken
Serie
Klavierbüchlein für Wilhelm Friedemann Bach
Jaartal
1720
Hergebruik
Nr. 8 uit 9 Kleine Präludien

Achtergrondvideo's

Dymitr Szostak tijdens de Masterclass o.l.v. Siebe Henstra:

“Het verschil is dat piano of forte makkelijker te spelen is op een piano. Op een klavecimbel lukt dat minder goed.”

Teksten

Origineel

Vertaling

Credits

  • Publicatiedatum
    9 oktober 2025
  • Opnamedatum
    16 oktober 2024
  • Locatie
    Maltezerhuis, Utrecht
  • Klavecimbel
    Dymitr Szostak
  • Instrument
    Titus Crijnen, 1992 naar Johannes Ruckers, 1638
  • Regie en camera
    Robin van Erven-Dorens
  • Muziekopname
    Guido Tichelman, Pim van der Lee
  • Audiomontage en -mix
    Guido Tichelman
  • Camera
    Martijn van Beenen
  • Licht
    Ernst-Jan Thieme
  • Assistent audioregie
    Marloes Biermans
  • Datahandling
    Brechtje van Riel
  • Productie
    Lisanne Marlou de Kok

Help ons All of Bach te voltooien

Een groot deel moet nog opgenomen worden voordat het gehele oeuvre van Bach online staat. Dit redden we niet zonder financiële steun van donateurs. Help ons de muzikale nalatenschap van Bach te voltooien en steun ons met een gift!