Widerstehe doch der Sünde
BWV 54 uitgevoerd door de Nederlandse Bachvereniging
onder leiding van Lars Ulrik Mortensen
Geertekerk, Utrecht
Achter de muziek
Verhaal
Verhaal
Achtergrondvideo's
Achtergrondvideo's
Teksten
Teksten
Credits
Credits
Compact en beeldend
Bach gooide waarschijnlijk hoge ogen met deze cantate tijdens zijn eerste officiële zondag als concertmeester in Weimar.
Lang werd gedacht dat deze cantate incompleet was. Er zijn slechts drie delen: twee aria’s met in het midden een recitatief. Toch is het een mooi geheel. Dat er dan ook helemaal niks mist, werd duidelijk toen in 1970 een librettobundel van Georg Christian Lehms uit 1711 werd teruggevonden, met daarin de tekst die Bach voor deze cantate gebruikte. Ook de bestemming van het stuk werd toen duidelijk. Lehms geeft aan dat de tekst bedoeld was voor zondag Oculi, de vierde zondag voor Pasen en niet voor de vierde zondag na Trinitatis, zoals tot die tijd werd aangenomen. Zondag Oculi valt in de vastentijd, in Leipzig klonken dan geen cantates, maar in Weimar wel. De eerste uitvoering van Widerstehe doch der Sünde was dus waarschijnlijk al op 4 maart 1714 in Weimar. Twee dagen daarvoor was Bach officieel benoemd tot concertmeester en zo bewees hij meteen dat hij zijn nieuwe verplichting – maandelijks een nieuw stuk kerkmuziek leveren – zeer goed kon nakomen.
Lehms tekst liegt er niet om: ‘Widerstehe doch der Sünde’, ‘Die Art verrüchter Sünden’ en ‘Wer Sünde tut, der ist vom Teufel’: het gaat hier over het uitdrijven van de duivel. Om in het hiernamaals te komen moet de mens zich verzetten tegen aardse verleidingen, en dat valt niet mee. Het stuwende ritmische patroon in de eerste aria, gecombineerd met de spannende harmonieën en een langdurig stijgende melodische lijn, duiden althans op een hoop gezwoeg. Het recitatief maakt duidelijk wat ons te wachten staat als we niet slagen: het graf, vergezeld van zeer laag dreunende noten, en het scherpe zwaard, waarmee Bach ons om de oren kletst. De tweede aria schetst daarentegen het rooskleurige toekomstbeeld als we ons verzetten tegen het kwaad: de duivel maakt zich met rasse schreden uit de voeten, op de hielen gezeten door louter snelle noten. Het kan niet anders of Bach heeft met dit werk hoge ogen gegooid.
- BWV
- 54
- Titel
- Widerstehe doch der Sünde
- Instrument
- alt
- Genre
- cantates
- Jaartal
- 1714
- Stad
- Weimar
- Tekstdichter
- Georg Christian Lehms
- Bestemming
- zondag Oculi (de vierde zondag voor Pasen), zevende zondag na Trinitatis
- Eerste uitvoering
- 4 maart 1714
- Bijzonderheden
- De eerste aria gebruikte Bach in de Markus-Passion, BWV 247, als Falsche Welt, dein schmeichelnd Küssen
Achtergrondvideo's
Teksten
Origineel
1. Arie
Widerstehe doch der Sünde,
sonst ergreifet dich ihr Gift.
Lass dich nicht den Satan blenden;
denn die Gottes Ehre schänden,
trifft ein Fluch, der tödlich ist.
2. Rezitativ
Die Art verruchter Sünden
ist zwar von aussen wunderschön;
allein man muss
hernach mit Kummer und Verdruss
viel Ungemach empfinden.
Von aussen ist sie Gold;
doch, will man weiter gehn,
so zeigt sich nur ein leerer Schatten
und übertünchtes Grab.
Sie ist den Sodomsäpfeln gleich,
und die sich mit derselben gatten,
gelangen nicht in Gottes Reich.
Sie ist als wie ein scharfes Schwert,
das uns durch Leib und Seele fährt.
3. Arie
Wer Sünde tut, der ist vom Teufel,
denn dieser hat sie aufgebracht.
Doch wenn man ihren schnöden Banden
mit rechter Andacht widerstanden,
hat sie sich gleich davon gemacht.
Vertaling
1. Aria
Weersta toch de zonde,
anders raak je bevangen door haar gif.
Laat je niet door Satan verblinden;
want zij die Gods eer schenden,
treft een dodelijke vloek.
2. Recitatief
Die goddeloze zonden
zijn van buiten wondermooi;
alleen moet je
ze erna, in verdriet en ergernis,
bezuren met veel ongemakken.
Van buiten blinken zij als goud;
maar wie verder kijkt,
ziet slechts een lege schaduw
en een verdoezeld graf.
Zonden zijn als Sodomsappelen,
en wie zich met hen verenigt,
komt niet in Gods rijk.
Ze zijn als een scherp zwaard,
dat ons lichaam en onze ziel doorsteekt.
3. Aria
Wie zondigt hoort toe aan de duivel,
want die heeft hen ertoe gebracht.
Maar wie de snode banden door
vrome aandacht heeft kunnen weerstaan,
heeft niets van de duivel te vrezen.
Credits
-
- Publicatiedatum
- 4 juli 2014
-
- Opnamedatum
- 1 februari 2014
-
- Locatie
- Geertekerk, Utrecht
-
- Klavecimbel en leiding
- Lars Ulrik Mortensen
-
- Alt
- Maarten Engeltjes
-
- Viool 1
- Shunske Sato, Sayuri Yamagata, Anneke van Haaften
-
- Viool 2
- Pieter Affourtit, Paulien Kostense, Annelies van der Vegt
-
- Altviool
- Staas Swierstra, Femke Huizinga
-
- Cello
- Lucia Swarts, Richte van der Meer
-
- Contrabas
- Robert Franenberg
-
- Kistorgel
- Siebe Henstra
-
- Productie concert
- Marco Meijdam, Imke Deters
-
- Productie
- Frank van der Weij
-
- Cameraregie
- Lucas van Woerkum
-
- Director of photography
- Sal Kroonenberg
-
- Camera
- Sal Kroonenberg, Jorrit Garretsen, Robert Berger, Benjamin Sparschuh
-
- Montage
- Lucas van Woerkum, Frank van der Weij
-
- Muziekopname
- Leo de Klerk
-
- Licht
- Roel Ypma
-
- Assistent belichter
- Chris Uitenwijk
-
- Productie-assistentie
- Zoë de Wilde
-
- Partituurcoaching
- Jan Van den Bossche
-
- Make up
- Marloes Bovenlander, Jamila el Bouch
-
- Stagiars camera
- Izak de Dreu, Indy Hamid
-
- Assistent muziekregisseur
- Mieneke van der Velden
-
- Geluids-assistenten
- Jaap van Stenis, Gilius Kreiken, Jaap van Firet
-
- Data handler
- Joep Bannenberg
-
- Muziekmontage en mixage
- Leo de Klerk, Frank van der Weij
-
- Muziekmontage assistent
- Martijn Snoeren
-
- Kleurcorrectie
- Petro van Leeuwen
-
- Interviews
- Onno van Ameijde
-
- Met dank aan
- Rob van Stek
Ontdek
Help ons All of Bach te voltooien
Een groot deel moet nog opgenomen worden voordat het gehele oeuvre van Bach online staat. Dit redden we niet zonder financiële steun van donateurs. Help ons de muzikale nalatenschap van Bach te voltooien en steun ons met een gift!