Nun komm, der Heiden Heiland

BWV 62 uitgevoerd door de Nederlandse Bachvereniging
onder leiding van Jos van Veldhoven
Waalse Kerk, Amsterdam

Menu
1. Nun komm (Chor)
2. Bewundert, o Menschen (Aria)
3. So geht aus (Rezitativ)
4. Streite, siege, starker Held! (Aria)
5. Wir ehren (Rezitativ)
6. Lob sei Gott (Choral)

Terug

Achter de muziek

Verhaal

Achtergrondvideo's

Teksten

Credits

Ingetogen feestelijkheid

In deze adventscantate zet Bach de strijdbaarheid en kwetsbaarheid van de Messias naast elkaar.

Het feestelijke begin van het kerkelijk jaar op de eerste zondag van Advent had voor de Lutheranen een hoopvol karakter – het was immers bijna Kerst. Tegelijkertijd leidde deze zondag een periode van soberheid en bezinning in, die duurde tot Eerste Kerstdag. Bach geeft de enthousiaste en verwachtingsvolle opening van deze cantate dan ook een bescheiden orkestratie; de feestelijke pauken en trompetten worden bewaard voor de geboorte. Wel wordt de koraalmelodie, die klinkt in de sopraan, ondersteund door een hoorn. De tekst van de cantate is ontleend aan Luthers in die tijd overbekende adventskoraal Nun komm, der Heiden Heiland. Het eerste en het laatste deel volgen letterlijk Luthers tekst, de middendelen zijn erop gebaseerd.
Een omvangrijke tenoraria in een dansend ritme onderstreept de aardse vreugde voor de aanstaande geboorte. Bach zet de strijdbaarheid en kwetsbaarheid van de Messias tegenover elkaar. De bas zingt een strijdlustige aria, waarbij de strijkers in een vurig unisono met het continuo meespelen. Deze oorlogstaal wordt echter direct verzacht met een recitatief waarin de sopraan en alt hand in hand verlegen de kribbe naderen.

Bach vermeldde op zijn partituur alle elementen uit de dienst op de eerste adventszondag in Leipzig. Wanneer de organist moest spelen en wat, wanneer er gelezen en gebeden werd, wanneer de cantate kwam etcetera. Hij deed dat ook al op zijn partituur van BWV 61, ook een cantate voor de eerste adventszondag. Daar leek het logisch, hij schreef dat stuk in Weimar en het was de eerste adventscantate die hij in Leipzig uitvoerde. Het zou in dat geval dus goed als geheugensteuntje voor hemzelf bedoeld kunnen zijn. Een jaar later was hij inmiddels al helemaal ingeburgerd in de Leipzigse liturgie en het lijkt dus niet waarschijnlijk dat hij toen weer zo’n geheugensteuntje nodig had. Mogelijk is de opsomming bedoeld voor een vervanger die orgel speelde en dirigeerde terwijl Bach afwezig was. Dat zou bijvoorbeeld gespeeld kunnen hebben bij een heruitvoering van de cantate in 1736, toen Bach in Dresden was als net nieuw benoemde hofcomponist om een orgelconcert te geven in de Frauenkirche.

BWV: 62
Titel: Nun komm, der Heiden Heiland
Genre: cantates
Jaartal: 1724
Stad: Leipzig
Tekstdichter: Gebaseerd op Luthers adventskoraal 'Nun komm, der Heiden Heiland', 1524 - eerste en laatste deel letterlijk, rest bewerkt door onbekende tekstdichter.
Bestemming: eerste zondag van de Advent
Eerste uitvoering: 3 december 1724, heruitvoering in de jaren 1732-35 en 1736?

Achtergrondvideo's

Dirigent Jos van Veldhoven

“Jos van Veldhoven over de sfeerimpressie aan het begin van deze cantate.”

Bas Peter Harvey

“Bas Peter Harvey over de strijdlustige aria Streite, siege, starker Held!.”

Teksten

Origineel

1. Chor
Nun komm, der Heiden Heiland,
der Jungfrauen Kind erkannt,
des sich wundert alle Welt,
Gott solch Geburt ihm bestellt.

2. Arie (Tenor)
Bewundert, o Menschen,
dies grosse Geheimnis:
der höchste Beherrscher
erscheinet der Welt.
Hier werden die Schätze
des Himmels entdecket,
hier wird uns ein göttliches Manna bestellt,
o Wunder!
die Keuschheit wird gar nicht beflecket.

3. Rezitativ (Bass)
So geht aus Gottes Herrlichkeit und Thron
sein eingeborner Sohn.
Der Held aus Juda bricht herein,
den Weg mit Freudigkeit zu laufen
und uns Gefallne zu erkaufen.
O heller Glanz, o wunderbarer Segensschein!

4. Arie (Bass)
Streite, siege, starker Held!
Sei vor uns im Fleische kräftig!
Sei geschäftig, das Vermögen
in uns Schwachen
stark zu machen!

5. Rezitativ (Sopran, Alt)
Wir ehren diese Herrlichkeit
und nahen nun zu deiner Krippen
und preisen mit erfreuten Lippen,
was du uns zubereit';
die Dunkelheit verstört' uns nicht
und sahen dein unendlich Licht.

6. Choral
Lob sei Gott, dem Vater, g'ton,
lob sei Gott, sein'm eingen Sohn,
lob sei Gott, dem Heilgen Geist,
immer und in Ewigkeit!

Vertaling

1. Koor
Kom nu, redder der heidenen,
kind verkondigd aan een maagd,
een geboorte door God zo beschikt
dat heel de wereld zich verwondert.

2. Aria
Bewondert dit grote geheim,
o mensen:
de hoogste vorst
verschijnt aan de wereld.
Hier worden de schatten
van de hemel geopenbaard
en wordt ons ware godenspijs gegeven,
o wonder,
zonder de kuisheid te bevlekken.

3. Recitatief
Zo komt voort uit Gods heerlijkheid
en troon zijn enig geboren zoon.
De held uit Juda komt binnenvallen,
om zijn weg te gaan met vreugde
en ons gevallenen voor zich te winnen.
O heldere schijn, o wonderbaarlijk zegenlicht!

4. Aria
Strijd en win, sterke held!
Wees sterk voor ons in de deugd!
Span u in om de vermogens
van ons zwakken
sterk te maken!

5. Recitatief
We vereren deze heerlijkheid
en naderen nu uw kribbe
en prijzen met vreugde op onze lippen
al wat u ons brengt;
de duisternis verontrust ons niet
sinds wij uw oneindig licht zagen.

6. Koraal
Lof zij God de vader,
lof zij God zijn enige zoon,
lof zij God de heilige geest,
voor altijd en in eeuwigheid.

Credits

Publicatiedatum

5 december 2014
Opnamedatum

30 november 2013
Locatie

Waalse Kerk, Amsterdam
Dirigent

Jos van Veldhoven
Sopraan

Zsuzsi Tóth
Alt

Barnabás Hegyi
Tenor

Nicholas Mulroy
Bas

Peter Harvey
Ripiënisten sopraan

Lauren Armishaw, Annelies Brants
Ripiënisten alt

Victoria Cassano McDonald, Elsbeth Gerritsen
Ripiënisten tenor

Robert Buckland, João Moreira
Ripiënisten bas

Jelle Draijer, Lionel Meunier
Viool 1

Shunske Sato, Anneke van Haaften, Annelies van der Vegt
Viool 2

Sayuri Yamagata, Paulien Kostense, Lidewij van der Voort
Altviool

Staas Swierstra, Esther van der Eijk
Cello

Lucia Swarts, Richte van der Meer
Contrabas

Maggie Urquhart
Hobo

Frank de Bruine, Peter Frankenberg
Fagot

Benny Aghassi
Hoorn

Erwin Wieringa
Klavecimbel

Siebe Henstra
Kistorgel

Pieter-Jan Belder
Groot orgel

Leo van Doeselaar
Registrant

Paul Meerwijk
Productie concert

Marco Meijdam, Imke Deters
Productie

Frank van der Weij
Cameraregie

Lucas van Woerkum
Director of photography

Sal Kroonenberg
Camera

Sal Kroonenberg, Jorrit Garretsen, Robert Berger, Benjamin Sparschuh
Montage

Lucas van Woerkum, Frank van der Weij
Muziekopname

Leo de Klerk
Licht

Alban Riphagen
Productie-assistentie

Zoë de Wilde
Partituurcoaching

Jan Van den Bossche
Make up

Marloes Bovenlander, Jamila el Bouch
Camera-assistent

Chris Tjong Ayong
Assistent muziekregisseur

Menno van Delft
Geluids-assistenten

Jaap van Stenis, Jaap Firet, Bobby Verbakel, Luuk Hoogstraten
Muziekmontage en mixage

Leo de Klerk, Frank van der Weij
Kleurcorrectie

Jef Grosfeld
Interviews

Onno van Ameijde
Met dank aan

Nienke Meuleman

Ontdek