Duet nr. 3 in G groot

Duet nr. 3 in G groot

BWV 804 uitgevoerd door Leo van Doeselaar
Freiberger Dom Sankt Marien, Freiberg, Duitsland

Achter de muziek

Verhaal
Verhaal
Achtergrondvideo's
Achtergrondvideo's
Credits
Credits

De muziek spreekt

Een orgelduet met de allure van een aria

Omdat de functie en betekenis van de vier duetten in het derde deel van de Clavier-Übung verre van duidelijk zijn, is er veel over geschreven. Als er al een specifieke betekenis achter de duetten zit, dan is dat in het geval van dit derde duet in ieder geval een gevoel van jubelende vreugde. De dansante 12/8-maat en de sprankelende guirlandes van noten laten weinig ruimte voor een andere interpretatie. Bovendien heeft dit duet de minste harmonische omzwervingen en minst ingewikkelde compositietechnieken van de vier duetten. Alles bij elkaar is BWV 804 daarmee het helderste punt in het derde deel van de Clavier-Übung. 

Hoewel dit duet net zo instrumenteel is als de andere drie duetten, doet het als enige denken aan een virtuoze aria uit een cantate – misschien vanwege het vrolijke karakter. Op het openingsmotief zou je zo de woorden “freuet euch” of iets dergelijks kunnen zingen. Zie bijvoorbeeld de tenor-aria uit cantate BWV 40. Ook die staat in een opgewekte 12/8 maat, en daar klinken de woorden “Christenkinder, freuet euch” op muziek met dezelfde sfeer en muzikale taal als dit duet.

Zo blijkt maar weer: Bach had een arsenaal aan muzikale precisiewapens waarmee hij een breed scala aan sentimenten kon uitdrukken. Ook zonder tekst en zonder duidelijke betekenis. Zo is de muziek zelf bij deze duetten uiteindelijk de duidelijkste taal.

Clavier-Übung
Bach publiceerde in Leipzig tussen 1731 en 1741 vier delen Clavier-Übung, een titel die Johann Kuhnau, zijn voorganger als Thomascantor, al eerder had gebruikt voor soortgelijke bundels met werk voor orgel en klavecimbel. De composities zijn zeer verschillend van aard en hebben, anders dan de titel doet vermoeden, een hoge moeilijkheidsgraad. Alle op dat moment gangbare stijlen, genres en technieken voor klavecimbel en orgel laat Bach de revue passeren, maar dan in de superieure vorm waar alleen hij het patent op had. 

Clavier-Übung I (1731) bevat de zes partita's, BWV 825-830, Clavier-Übung II (1735) het Concerto nach italienischem Gusto, BWV 971 en de Ouverture nach französischer Art, BWV 831, en Clavier-Übung IV (1741) de Goldbergvariaties, BWV 988. Clavier-Übung III (1739) is als enige en omvangrijkste deel bestemd voor orgel en bevat voornamelijk koraalbewerkingen, dat wil zeggen orgelpreludes gebaseerd op Lutherse kerkliederen. Van ieder koraal maakte Bach twee versies: een voor groot orgel en een voor een kleiner orgeltype. De meeste koralen verwijzen naar de zes pijlers van de catechismus. Het is onduidelijk of Bach ze ook tijdens de dienst speelde, of dat hij er misschien voor eigen gebruik zijn muzikale ideeën in uitwerkte, zonder zicht op een publieke uitvoering.

BWV
804
Titel
Duetto in G groot
Instrument
orgel
Genre
orgelwerken
Serie
Clavier-Übung III
Jaartal
1739
Stad
Leipzig

Met steun van

Achtergrondvideo's

Organist Leo van Doeselaar

“Dit orgel in de Freiberger Dom wordt gezien als het meesterwerk van Gottfried Silbermann. Dit was het eerste orgel wat hij helemaal zelf bouwde en het werd later een van zijn beroemdste orgels.”

Teksten

Origineel

Vertaling

Credits

  • Publicatiedatum
    3 augustus 2023
  • Opnamedatum
    18 september 2020
  • Locatie
    Freiberger Dom Sankt Marien, Freiberg, Duitsland
  • Organist
    Leo van Doeselaar
  • Orgel
    Gottfried Silbermann, 1711-1714
  • Regie en beeldmontage
    Robin van Erven Dorens
  • Muziekopname
    Guido Tichelman, Bastiaan Kuijt
  • Audiomontage en -mix
    Guido Tichelman
  • Camera
    Robin van Erven Dorens, Onno van der Wal
  • Licht
    Ernst-Jan Thieme
  • Assistent audioregie
    Marloes Biermans
  • Interview
    Robin van Erven Dorens, Marloes Biermans
  • Productie
    Jessie Verbrugh
  • Met steun van
    MWH4impact

Help ons All of Bach te voltooien

Een groot deel moet nog opgenomen worden voordat het gehele oeuvre van Bach online staat. Dit redden we niet zonder financiële steun van donateurs. Help ons de muzikale nalatenschap van Bach te voltooien en steun ons met een gift!