Das Wohltemperirte Clavier II nr. 21 in Bes groot
BWV 890 uitgevoerd door Christine Schornsheim
in Antiquariaat Acanthus
Achter de muziek
Verhaal
Verhaal
Achtergrondvideo's
Achtergrondvideo's
Credits
Credits
Een weefsel zonder tijd
Bach laat zijn motieven ontspannen vloeien
Bachs late stijl krijgt in sommige omschrijvingen wel eens het karakter van een achterhoedegevecht: terwijl de muzikale wereld (met zijn zonen voorop) de galante stijl omarmde, klampte vader Sebastian zich hardnekkig vast aan de barok. Maar in werkelijkheid bleef Bach vooral trouw aan zichzelf: een onstuitbaar creatieve en nieuwsgierige componist, die vanuit Leipzig de ontwikkelingen in Berlijn en elders scherp in het oog hield. En er zorgvuldig uitpikte wat hem interesseerde.
Zo omarmde hij zeker in het tweede Wohltemperirte Clavier op zijn eigen manier volop de moderne sonatevorm en deze uitgebreide 21e prelude is hiervan een interessant voorbeeld. Terwijl de jongere generaties hun publiek vooral met contrasten wilden verbazen, krijgen we hier een masterclass in efficiënt materiaalgebruik. Het thema - toen zo wijd bekend als een jazz standard nu - wordt op alle mogelijke manieren gebruikt, er passeert nauwelijks een ‘losse’ noot die er niet mee te maken heeft. En als je zou denken dat zo’n analytische werkwijze taai uitpakt, hoor dan hoe heerlijk veel ruimte de muziek krijgt: ze zweeft kalmpjes op en neer. Merk trouwens ook hoe Christine Schornsheim af en toe haar handen kruist, opnieuw in alle rust volgens de trage harmonische beweging.
Na de lange prelude blijft de fuga verrassend kort, en Bach verliest ook geen moment om ons in de actie mee te sleuren. Waar herhalende noten in het thema meestal als zuchtjes werken, stuwen ze hier simpelweg de beweging. Pak eventueel de partituur erbij en volg het muzikale materiaal op zijn reis door alle registers. Doordat de stemmen als het ware van plaats wisselen, duiken er vanzelf steeds nieuwe en harmonisch spannende combinaties op.
WTC II
Bachs eerste boek met Preludes en fuga’s in alle toonsoorten namen we op bij 24 verschillende spelers thuis. Voor dit tweede deel, geheel uitgevoerd door Christine Schornsheim, kozen we 12 heel verschillende Utrechtse locaties, om de 900ste verjaardag van onze thuisstad te vieren.
Das Wohltemperirte Clavier, BWV 846-893
48 klavierstukken in alle 24 toonsoorten: dat was het soort uitdaging waar Bach van genoot. In elk van de twee delen van het Wohltemperirte Clavier bracht hij 24 keer het muzikale koppel prelude en fuga samen, twaalf in mineur, twaalf in majeur. In de preludes liet hij zijn fantasie de vrije loop, om in de fuga’s zijn mathematische hoogstandjes te verrichten. In tegenstelling tot de ijzeren discipline waarmee Bach zich voor zijn kerkelijke composities moest inzetten, kon hij zich hier overgeven aan intellectuele Spielerei zonder klemmende deadlines.
Het eerste deel van het Wohltemperirte Clavier stamt uit 1722, maar bevat muziek die deels al in de vijf jaar daarvoor werd geschreven. De ontstaansgeschiedenis van deel twee is minder helder: pas rond 1740 stelde hij dit tweede manuscript samen, maar opnieuw dateert een deel van de erin opgenomen preludes en fuga’s uit een veel eerdere periode. De doelgroep van deze verzameling stukken omschreef Bach zelf als volgt: ‘Zum Nutzen und Gebrauch der Lehr-begierigen Musicalischen Jugend, als auch dere in diesem studio schon habil seyenden besonderem ZeitVertreib.’ (‘Zowel ter lering van de ijverige muzikale jeugd als ter vermaak van de in deze materie al onderlegden.’)
- BWV
- 890
- Titel
- Prelude en fuga in Bes groot
- Bijnaam
- nr. 21 uit Das Wohltemperirte Clavier II
- Instrument
- klavecimbel
- Genre
- klavierwerken
- Serie
- Das Wohltemperirte Clavier II
- Jaartal
- 1741
- Stad
- Leipzig
Achtergrondvideo's
Teksten
Origineel
Vertaling
Credits
-
- Publicatiedatum
- 18 mei 2023
-
- Opnamedatum
- 24 september 2022
-
- Locatie
- Acanthus Antiquariaat, Utrecht
-
- Klavecinist
- Christine Schornsheim
-
- Klavecimbel
- Bruce Kennedy, 1989 naar Michael Mietke
-
- Regie, camera en licht
- Gijs Besseling
-
- Muziekopname
- Guido Tichelman, Pim van der Lee
-
- Audiomontage- en mix
- Guido Tichelman
-
- Camera
- Danny Noordanus
-
- Assistent audioregie
- Marloes Biermans
-
- Productie
- Marieke de Blaay
Ontdek
Help ons All of Bach te voltooien
Een groot deel moet nog opgenomen worden voordat het gehele oeuvre van Bach online staat. Dit redden we niet zonder financiële steun van donateurs. Help ons de muzikale nalatenschap van Bach te voltooien en steun ons met een gift!